Në një analizë të kryer nga Sophia Khatsenkova për euronews.next janë nxjerr disa konkludime interesante lidhur më menaxhimin e inflacionit në Mbretërinë e Bashkuar dhe në Bashkimin Europian dhe janë zbardhur disa faktorë të rëndësishëm që tregojnë përse inflacioni mbetet më i lartë në MB se sa në BE.
Përderisa Banka e Mbretërisë së Bashkuar (MB) rrit normat e interesit për të mbajtur çmimet nën kontroll, norma e inflacionit në MB mbetet më e keqe se ajo e BE-së. Ja pse. Banka e Anglisë i ka rritur normat e interesit në Mbretërinë e Bashkuar me një çerek pikë përqindjeje në 4.5% – niveli më i lartë që nga viti 2008. Është kjo një përpjekje për të ulur inflacionin e vendit, i cili mbetet dyshifror, në 10.1 për qind që nga marsi i këtij viti.
Kjo është më shumë se pesëfishi i objektivit të inflacionit prej 2 për qind të Bankës së Anglisë dhe një normë më e lartë se në çdo ekonomi tjetër të madhe evropiane. Norma mesatare e inflacionit të BE-së qëndroi në 8.3 përqind në mars.
Por si Britania e Madhe ashtu edhe BE-ja janë goditur rëndë nga pandemia COVID-19 si dhe nga efektet e pushtimit rus të Ukrainës… Pra, çfarë po ndodh?
Rritja e çmimeve të ushqimeve
Çmimet e ushqimeve në MB po rriten me ritmin më të shpejtë që nga viti 1977, pjesërisht e nxitur nga mungesa e sallatave dhe perimeve gjatë muajve të fundit në MB. Për shkak të motit ekstrem që ka prekur Spanjën dhe Marokun, fajin e kanë pasur më së shumti furnizuesit kryesorë të perimeve të caktuara që janë më shumë të kërkuara.
Mungesat janë përkeqësuar gjithashtu nga çmimet e larta të energjisë duke çuar në uljen e rendimenteve të të korrave nga fermerët dhe duke u mbështetur shumë në importet për ushqime të caktuara, siç shpjegohet në këtë kontroll të veçantë faktesh nga “The Cube”.
Një treg pune jo fleksibël
Sipas BBC, ndërsa shumica e ekonomive të mëdha janë rikuperuar nga mungesa e fuqisë punëtore të shkaktuar nga pandemia COVID-19, Mbretëria e Bashkuar ka ende rreth 400,000 njerëz që kanë mbetur pa punë se sa në dhjetor 2019.
Për Jacob Kirkegaard, një ekonomist në fondin gjerman Marshall, kjo është për shkak të dy arsyeve.
“Ekziston një nivel shumë i lartë i pabarazisë rajonale të të ardhurave në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar. Të jetosh në Londër është më e shtrenjtë se të jetosh në pjesën më të madhe të pjesës tjetër të vendit, duke e bërë mjaft të vështirë për njerëzit të lëvizin në vende me më shumë aktivitet ekonomik,” tha ai për Euroneës.
“Pra, është mungesa në rritje të fuqisë punëtore në pjesë të MB. Pastaj, është një numër i konsiderueshëm i qytetarëve evropianë që largohen nga MB pas Brexit. Edhe pse imigrimi jo-BE në MB është rritur, këta punëtorë mund të mos kenë të njëjtin nivel aftësish.
“Në përgjithësi, është një treg pune që po funksionon jo mirë, duke krijuar pengesa dhe nevojën për rritjen e pagave, duke nxitur kështu inflacionin”.
Brexit
Sipas ekspertëve si Kirkegaard, inflacioni është gjithashtu i lidhur drejtpërdrejt me daljen e Mbretërisë së Bashkuar nga Bashkimi Evropian.
“Ndarja e të gjitha flukseve tregtare tradicionale që kishte MB me pjesën tjetër të Evropës është e rëndësishme. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për çështje si ushqimi i freskët dhe produkte të tjera që zakonisht MB do t’i importonte pa probleme nga pjesa tjetër e BE-së. Dhe tani Sigurisht, është shumë më e vështirë. Kjo krijon mungesë e cila krijon çmime në rritje,” shpjegoi ai.
Çmimet e gazit
Rritja e çmimeve të energjisë goditi familjet dhe bizneset në MB – më rëndë se në vendet e tjera evropiane.
Sipas Reuters, shkalla e lartë e inflacionit të energjisë në MB tregon se ajo është e tepërt e varur nga gazi për ngrohjen e shtëpive. Ai pasqyron gjithashtu efiçencën e dobët të energjisë të stokut të saj të banesave.
Por Jacob Kirkegaard nuk pajtohet se çmimet e energjisë janë shtytësi kryesor prapa normës së inflacionit në MB.
“Çmimet e gazit natyror në Evropë sot nuk janë më aq të larta. Është e vërtetë që çmimet e gazit në MB u rritën më shumë se në shumë vende të tjera evropiane, por sinqerisht, ato gjithashtu duhet të ishin ulur më shumë muajt e fundit,” tha ai.
“Fakti që kjo rënie e çmimeve të energjisë nuk ka bërë që niveli i përgjithshëm i inflacionit të bjerë pothuajse aq sa në pjesën tjetër të BE-së tregon se, për mendimin tim, çështjet më të mëdha sot nuk janë te gazi, por në pjesë të tjera të ekonomia e MB”, shtoi ai.
Cila është norma e inflacionit në vendet e tjera evropiane?
Luksemburgu ka normën më të ulët me vetëm 2.7 %, e ndjekur nga Belgjika me 3.3 %, pastaj Qiproja dhe Spanja që të dyja kanë një normë prej 3.8 %, sipas Eurostat.
Por ka vende të BE-së që performojnë më keq se MB. Hungaria ka një normë inflacioni prej 25.6 %, Republika Çeke 16.5 %, e ndjekur nga Polonia me 15.2 %.
Si arritën vendet si Luksemburgu, Belgjika dhe Spanja të mbanin normat e tyre të inflacionit më të ulëta se MB?
“Në rastin e Spanjës, një nga arsyet kryesore për nivelin e saj më të ulët të inflacionit për disa muaj është se ata vendosën një kufi çmimi në një pjesë të rëndësishme të sektorit të energjisë. Kjo ishte shumë efektive në mbajtjen e nivelit të inflacionit poshtë. “tha Kirkegaard.
“Arsyeja kryesore pse në gjashtë deri në nëntë muajt e fundit keni pasur dallime kaq të mëdha në nivelin e inflacionit në vendet e zonës së euros është se qeveritë kanë zbatuar variacione të ndryshme të kontrolleve të çmimeve të gazit ose energjisë elektrike, dhe vendet e tjera nuk i kanë bërë”.
Banka e Anglisë tani pret që inflacioni të bjerë në 5.1 % deri në fund të vitit, që është më pak një rënie se 3.9 % që ishte parashikuar në shkurt.
