Departamenti amerikan i Shtetit ka publikuar të martën raportin për liritë fetare ndërkombëtare për vitin 2022 që i referohet Kosovës.
Në raport thuhet se në qershor, policia pengoi klerin e Kishës Ortodokse Serbe (KOS) të kryente një liturgji me rastin e Ngjitjes së Shenjtë Ortodokse në kishën e kontestuar Krishti Shpëtimtar,
Aty thuhet se disa shkolla vazhduan të zbatonin një direktivë të qeverisë që ndalonte veshjen fetare, duke ua mohuar kështu qasjen në shkollë nxënësve myslimanë që mbanin hixhab.
Po ashtu në raport theksohet se pati raporte për diskriminim ndaj grave myslimane që mbanin veshje fetare në punë publike dhe private.
DASh rikujton se Qeveria e Kosovës përsëri dështoi në zbatimin e një vendimi të Gjykatës Kushtetuese të vitit 2016 që i njihte KOS pronësinë e tokës rreth Manastirit të Visoki Deçanit.
Në raport thuhet se ambasadori dhe zyrtarë të tjerë të ambasadës diskutuan dhe avokuan me zyrtarë qeveritarë, përfshirë presidenten Vjosa Osmani, kryeministrin Albin Kurti dhe zv/kryeministri Besnik Bislimi, kryekuvendarin Glauk Konjufca, dhe liderët e partive politike miratimin e ndryshimeve në ligjin për fenë liri që do të lejonte grupet fetare të fitonin status ligjor.
Ata gjithashtu u kërkuan zyrtarëve qeveritarë të respektojnë lirinë fetare dhe pluralizmin dhe rrisin komunikimin e tyre me grupet fetare. Ambasadori dhe të tjerët zyrtarët e ambasadës u kërkuan zyrtarëve të qeverisë dhe atyre lokalë, duke përfshirë kryeministrin Kurti dhe ministrin Aliu, të respektojë ligjin për ZPS-të, veçanërisht në rastin e rrugës afër Manastirit të Visoki Deçanit.
“Ambasadori dhe zyrtarë të ambasadës mbështetën në të gjitha nivelet e qeverisjes zbatimin e vendimit të Gjykatës Kushtetuese të vitit 2016 që urdhëron regjistrimin e pronësisë së tokës në Manastirin e Visoki Deçanit, duke kërkuar nga qeveria dhe gjyqësori të mbajnë përgjegjës zyrtarët përgjegjës për dështimin për të zbatuar vendimin”.
“KOS kritikoi vërejtjet e zyrtarëve të lartë të qeverisë, duke përfshirë Presidenten Vjosa Osmani dhe Kryeministrin Albin Kurti, që kundërshtonin meritat e vendimit të gjykatës si “politikisht të papërgjegjshme dhe të rrezikshme””, thuhet në raport, .
“Kisha Protestante Ungjillore e Kosovës (KPEC), përfaqësuesit e Dëshmitarëve të Jehovait dhe laikët thanë se mungesa e mbështetjes institucionale për varrezat e dedikuara i pengonte ata të kryenin shërbimet e varrimit sipas bindjeve të tyre”.
Raporti tregon se Kushtetuta ndalon diskriminimin fetar dhe parashikon lirinë e fesë, duke iu nënshtruar kufizimeve për të garantuar rendin, shëndetin dhe sigurinë publike ose për të mbrojtur të drejtat e të tjerëve.
“Ligji nuk parashikon një mjet që grupet fetare të fitojnë status ligjor. Një draft i amendamenteve për t’u dhënë atyre një status të tillë mbeti në pritje në fund të vitit”.
Në këtë raport përmendet ku në korrik, tre persona sulmuan imamin e fshatit Lupç në xhaminë e tij në Podujevë.
“Policia arrestoi tre personat e dyshuar për tentativë vrasje. KOS tha se në shtator një individ ndaloi një autobus nga Serbia me pelegrinë, duke përfshirë fëmijë, pastaj u bërtiti pelegrinëve dhe vendosi një flamur të Kosovës në xhamin e përparmë të autobusit. Përfaqësuesit e Unionit të Tarikateve të Kosovës (UKT) raportuan shqetësime rreth antisufizmit dhe portretizimeve negative në media”, vijon raporti.
“Policia raportoi 64 incidente që synonin objektet fetare – 42 myslimanë, 21 KOS dhe një katolik – në nëntë muajt e parë të vitit. KOS raportoi raste të vandalizmit kundër kishave të saj, duke deklaruar se disa ishin të motivuara fetarisht dhe etnikisht dhe duke ia atribuar ato retorikës politike anti-serbe”.
Në raport thuhet se zyrtarët e ambasadës amerikane vazhduan të inkurajojnë qeverinë që të miratojë legjislacionin që lejon grupet fetare të fitojnë status ligjor, të zbatojë mekanizmat për të mbrojtur lirinë e fesë, të zbatojë ligjet dhe vendimet gjyqësore që kanë të bëjnë me objektet fetare të KOS-it dhe të zgjidhë mosmarrëveshjet pronësore të KOS-it.
“Ambasadori dhe përfaqësues të tjerë të ambasadës diskutuan çështjet e lirisë fetare, duke përfshirë mbrojtjen e barabartë dhe shqetësimet e të drejtave pronësore, me udhëheqës fetarë dhe të shoqërisë civile dhe inkurajuan tolerancën fetare dhe përmirësimin e dialogut ndërfetar”.
“Në mars, ambasada organizoi një diskutim ndërfetar me udhëheqës fetarë – i pari që përfshin udhëheqës nga komunitetet Tarikat, Bektashi dhe Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme (Kisha e Jezu Krishtit) – mbi pluralizmin fetar, dialogun ndërfetar, mbrojtjen të drejtave dhe lirive individuale, si dhe ndryshimet ende në pritje të ligjit për lirinë fetare. Ambasadori vizitoi objektet fetare të KOS-it dhe Bashkësisë Islame të Kosovës (BIK) për të mbajtur marrëdhënie pozitive dhe dialog me liderët fetarë për të promovuar lirinë universale fetare pa diskriminim”, thuhet ndër të tjera.
U theksua se OSBE-ja vazhdoi të monitorojë zbatimin e ligjit për mbrojtjen e KPS-së në lidhje me objektet fetare ortodokse serbe dhe objektet e trashëgimisë, dhe se, duke përmendur përmirësimet në mirëmbajtjen e varrezave nga disa autoritete komunale, raportoi se marrëdhëniet ndërmjet feve komunitetet dhe komunat janë përmirësuar sërish.
Në përfundim të Raportit thuhet se në muajin dhjetor, ambasadori amerikan dha vërejtjet në diskutimin e hapur të qeverisë për ndryshimet në ligjin për lirinë fetare, duke bërë thirrje për qeverinë dhe ndaj udhëheqësve fetarë për të siguruar mbrojtje të barabartë dhe shprehje të lirë e fesë për të gjithë.
