Ndërmjetësi i Bashkimit Evropian në dialog, Miroslav Lajçak, njofton negociatat për zbatimin e kërkesave të BE-së për deeskalim dhe normalizim. Pala kosovare shpall vetëm negociatat për aneksin e zbatimit të marrëveshjes së Ohrit.
“Deri më tani, nuk duket se asnjëra palë është e gatshme të angazhohet në normalizim, e lëre më përmirësim të marrëdhënieve.” Duket se ata tani janë të interesuar në radhë të parë për gjeste simbolike dhe për të krijuar përshtypjen se kanë vullnet të mirë, e jo se po shkojnë realisht drejt normalizimit”, vlerëson Marigona Drevinja, drejtoreshë programore e Institutit për Politika Sociale të Prishtinës, Musina Kokalari.
“Është përshtypja e saj se gjendja aktuale e dialogut për normalizimin e marrëdhënieve kontribuon vetëm në çimentimin e status quo-së çdo ditë”
Përshtypja është e njëjtë edhe në veri të Kosovës, ku tre nga katër kryetarë komunash nuk marrin asnjë vendim, ndërsa kryetari i Mitrovicës së Veriut, nën syrin e komunitetit ndërkombëtar, i shtyn apo moderon vendimet e veta.
Igor Novakoviq nga Fondi ISAC kujton se zgjedhjet duhet të jenë hapi i parë drejt normalizimit, por gjithashtu thekson se as Beogradi dhe as Prishtina nuk janë realisht të interesuar për këtë.
“Edhe sikur iniciativa për mbledhjen e peticionit për shkarkimin e kryetarit të Prishtinës të jetë kushtetuese, dhe sipas deklaratave të ekspertëve të shumtë nuk është, nuk e shoh se si tre qytetarë të thjeshtë apo organizata joqeveritare kanë mundur të mobilizojnë kaq shumë. qytetarë pa mbështetjen logjistike të Listës Serbe dhe Beogradit”, thotë Novakoviq.
Megjithatë, ai tregon se tema do të jetë në tavolinë në kuadër të temës së gjerë të “deeskalimit”, ndonëse nuk beson se Kosova do të largohet nga qëndrimi i mëparshëm se çështjet e brendshme nuk negociohen me Serbinë.
Tre kushtet e BE-së
Në fund të majit pati një shpërthim dhune në veri të Kosovës kur pas vendimit të qeverisë në Prishtinë për marrjen me dhunë të objekteve komunale, pati një konflikt mes demonstruesve të organizuar serbë dhe ushtarëve të KFOR-it. Qëllimi i veprimit të Prishtinës, i cili nuk ishte i koordinuar me bashkësinë ndërkombëtare, ishte që kryetarëve të komunave shqiptarë t’u mundësohej qasje fizike në ndërtesat komunale. Për shkak të bojkotit serb, ata u zgjodhën në një votim në të cilin morën pjesë më pak se tre për qind e votuesve.
Në dhunën që ndodhi, 93 ushtarë të KFOR-it dhe rreth pesëdhjetë demonstrues u lënduan dhe kjo shkaktoi një reagim relativisht të shpejtë nga aparati burokratik i BE-së. Shërbimi Evropian për Punë të Jashtme prezantoi masa ndëshkuese për Kosovën dhe kërcënoi se do t’i prezantojë ato edhe në Serbi, derisa të plotësohen tre kushtet: tërheqja e forcave speciale nga ndërtesat komunale, tërheqja e kryetarëve dhe administratave komunale në lokacione alternative dhe shpallja e zgjedhje gjithëpërfshirëse.
Të tre këto pika përfaqësojnë punët e brendshme të Kosovës dhe qeveria e Aljbin Kurtit deri më tani ka refuzuar të negociojë me Serbinë për çështje të brendshme në dialog. Nga ana tjetër, me vazhdimin e fushatave për njohjen e Kosovës dhe reagimet e mprehta ndaj afirmimit ndërkombëtar të Kosovës, si fitimi i organizimit të Lojërave Mesdhetare, Serbia sinjalizon se nuk është e gatshme të zbatojë pjesën e kornizës së Ohrit. që është më e pranueshme për Kosovën.
Pjesëmarrja e serbëve në zgjedhje
Prandaj tani pritet që Serbia të sigurojë pjesëmarrjen e serbëve në zgjedhje. Beogradi, megjithatë, mund të premtojë pjesëmarrjen e Listës Serbe në zgjedhje, por nuk mund të garantojë pjesëmarrjen e të tjerëve.
Lista Serbe, si dhe partitë tjera opozitare në veri, deklaruan se kushtet për daljen në zgjedhje ishte tërheqja e plotë e njësive speciale të policisë, jo vetëm nga ndërtesat komunale. Pa përmbushjen e atij kushti ose së paku dialog me opsionet politike serbe për pjesëmarrjen në zgjedhje, pluralizmi, thonë ata, nuk do të ekzistojë. Megjithatë, një dialog i tillë ndërmjet qeverisë së Kosovës dhe serbëve të Kosovës për kushtet për pjesëmarrje në zgjedhje nuk është në horizont.
Krahas zgjedhjeve, Igor Novakoviq beson se do të pritet të diskutohet edhe për kthimin e serbëve në institucione, që do të garantonte respektimin e marrëveshjeve të mëparshme. “Komuniteti ndërkombëtar nuk na tha se cila është më e vjetër – pula apo veza, Brukseli apo Ohri.” Derisa kjo të sqarohet, për mua është e logjikshme që zbatimi i marrëveshjes së Ohrit të kushtëzohet me atë që është rënë dakord më parë – Bashkimi i Komunave Serbe, por edhe rreth tridhjetë marrëveshje të tjera”, tha ai për DW.
Prandaj Novakoviq vlerëson se edhe pse e paralajmëruar, vendosja e masave ndëshkuese ndaj Serbisë për shkak të moszbatimit të Marrëveshjes së Ohrit nuk është reale derisa të zbatohet Marrëveshja e Brukselit. Dhe parakusht për këtë, kujton ai, është formimi i Bashkësisë së Komunave Serbe.
Mesazhe nga Gjermania
Padurimin e bashkësisë ndërkombëtare e ka sinjalizuar këtë të hënë (11 shtator) ambasadori gjerman në Kosovë, Jorn Rohde. Ai vlerësoi se takimet po zhvillohen në një moment kritik – pa fajësuar, hiqni pengesat, është koha për të vepruar, tha Rode.
“Ne kemi nevojë që të dyja palët të angazhohen për de-përshkallëzimin, dialogun e udhëhequr nga BE dhe demokracinë pjesëmarrëse.” Marrëveshja e Ohrit duhet të zbatohet TANI”, ka shkruar ai në rrjetin X” (ish-Twitter).
Në një intervistë të veçantë për gazetën “Posta Shqiptare”, Rohde ka përkrahur formimin e Unionit të Komunave Serbe dhe të njëjtën gjë ka bërë edhe kryetari i komisionit për politikë të jashtme të Bundestagut gjerman, Michael Roth, i cili ishte në një vizitë zyrtare. në Kosovë të hënën. Roth tha për mediat në gjuhën shqipe se ai e sheh Komunitetin si “një strukturë federale që nuk cenon karakterin unitar të Kosovës”.
Së fundi, të hënën, i dërguari special i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, ka folur në telefon me kryeministrin e Kosovës. Sipas Albin Kurtit, është folur për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit. /DW
