Avokati nga Beogradi Goran Petronijeviq, i cili përfaqësonte të dënuarin për krime lufte Radovan Karaxhiq në Hagë, ishte një “vëzhgues” në zgjedhjet e organizuara së fundmi nga Rusia në territoret e okupuara ukrainase.
Në mesin e vëzhguesve ishte Srđan Perišić, ish-këshilltar i Presidentit të Republika Srpska, Milorad Dodik.
Ambasada e Ukrainës në Serbi njoftoi se Kievi zyrtar do të “sjell para drejtësisë” të gjithë ata që morën pjesë në çfarëdo mënyre në zgjedhjet e organizuara nga Rusia në territorin e atij vendi.
Zgjedhjet, të cilat Kievi zyrtar dhe Perëndimi i konsiderojnë të paligjshme, u mbajtën nga 8 deri më 10 shtator në Zaporozhye, Kherson, Donetsk dhe Luhansk, territore ukrainase të kontrolluara nga Rusia.
Raportime nga Ukraina në rrjetet sociale
Informacioni se Goran Petronijević dhe Goran Šimpraga ndodhen në Zaporozhye u publikua për herë të parë më 10 shtator në kanalin e tij Telegram nga Dejan Berić, një shtetas i Serbisë, i cili luftoi si snajper në anën e separatistëve pro-rusë në lindje të Ukrainës, për të cilin ai po gjykohet në mungesë në Serbi.
“Goran Petronijević dhe Goran Šimpraga u gjendën në vendin më të nxehtë, në Zaporizhzhya, afër vijës së frontit”, ka deklaruar ndër të tjera në kanalin Telegram Berić, i cili ndërkohë ka filluar të prezantohet si reporter lufte.
Kanali i tij në Telegram ndiqet nga më shumë se 100,000 njerëz.
Një ditë më vonë, më 11 shtator, Srđan Perišić, profesor në Fakultetin Filozofik në Sarajevën Lindore dhe ish-këshilltar i Milorad Dodik kur ai ishte anëtar i Presidencës së BiH, i tha agjencisë SRNA se si vëzhgues ai kishte vizituar qendrat e votimit në Novoazovsk, Marijupolje dhe në Donetsk.
Në rrjetin social X (ish-Twitter) ai ka publikuar dy foto në të cilat pozon me parzmore dhe helmetë, me përshkrimin: “Në një vizitë në Donbass”.
Në mesin e vëzhguesve nga Serbia ishte edhe Goran Šimpraga, i cili prezantohet si gazetar dhe producent nga Beogradi.
Ai u mburr në rrjetin social Vkontakte, ekuivalenti rus i Facebook, se kishte ndjekur zgjedhjet në rajonin Zaporozhye në Ukrainën jugore.
“Bisedë e ekspertëve ndërkombëtarë me Ela Panfilova, presidente e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të Federatës Ruse”, shkroi Shimpraga më 11 shtator në përshkrimin e disa fotove që tregonin duke shtrënguar duart me Panfilovën.
Ai gjithashtu publikoi një video nga një takim në të cilin vëzhgues ndërkombëtarë morën pjesë në një bisedë me presidentin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të Rusisë.
BE-ja paralajmëron Rusinë për ‘pasojat’ pas zgjedhjeve ‘të paligjshme’ në Ukrainën e pushtuar
Në videon pesëminutëshe, Shimprag në gjuhën ruse vlerëson procesin zgjedhor të zhvilluar nga Federata Ruse, duke thënë ndër të tjera se zgjedhjet janë organizuar “sipas standardeve kombëtare”.
“Kur flasim për këto zgjedhje, mendoj se Rusia është një nga vendet e pakta që është në gjendje të organizojë zgjedhje të tilla”, tha Šimpraga.
Në video shihet i ulur pranë tij Goran Petronijeviq.
Kush janë vëzhguesit serbë?
Nga tre vëzhguesit, Goran Petronijeviq është më i njohur për publikun e gjerë.
Gjatë regjimit të ish-presidentit të Serbisë, Sllobodan Millosheviq, ai ishte gjyqtar i Gjykatës së Qarkut në Pejë në Kosovë (atëherë pjesë e Serbisë). Në atë pozitë, në maj të vitit 2000, ai dënoi pothuajse 150 shqiptarë nga Kosova me gjithsej 1600 vjet burg për krimin e dyshuar të terrorizmit.
Ai u hoq nga posti i gjyqtarit pas ndryshimeve demokratike të 5 tetorit dhe më pas shkoi në profesionin e avokatit.
Para gjykatës ndërkombëtare, ai përfaqësoi disa klientë nga Serbia të akuzuar për krime lufte. Më i famshmi është Radovan Karaxhiq, presidenti i parë i Republikës Srpska, i cili u dënua me burgim të përjetshëm para gjykatës së Hagës për krimet e luftës.
Para Tribunalit në Hagë, ai mbrojti gjithashtu ish-oficerin e JNA-së Veselin Šljivančanin, i cili u dënua për krime lufte në Ovçara afër Vukovarit.
Në mesin e gushtit, Petronijević njoftoi se kishte paraqitur një iniciativë për të mbrojtur Milorad Dodik, presidentin e Bosnjë-Hercegovinës entiteti Republika Srpska.
Më herët Prokuroria e Bosnjë-Hercegovinës ka ngritur aktakuzë kundër Dodik për mosbindje ndaj vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë në Bosnje dhe Hercegovinë, Kristijan Šmit.
Në biografinë zyrtare të Srgjan Perishiqit, ndër të tjera thuhet se ai ka diplomuar në Akademinë Ushtarake në Beograd dhe ka magjistruar dy gradë në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd.
Ai është profesor i asociuar në Fakultetin Filozofik në Sarajevën Lindore, ligjërues i ftuar në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd dhe anëtar i ekipit hulumtues të Institutit për Studime Aziatike në Beograd.
Në kohën kur Milorad Dodik ishte anëtar i presidencës së Bosnje-Hercegovinës, Perišić ishte këshilltar i tij. Ai u hoq nga ai pozicion pa shpjegim në maj 2019.
Në daljet dhe postimet e tij publike në rrjetin social X Perišić thekson se “serbët nuk janë pjesë e Perëndimit”, lavdëron presidentin rus Vladimir Putin dhe shkruan se “në Srebrenicë ka një inicim në kampin antiserb”.
Kujtojmë se në Srebrenicë në vitin 1995, forcat e Ushtrisë së Republika Srpska dhe njësitë paraushtarake nga Serbia kryen gjenocid ndaj më shumë se 8000 burrave dhe djemve myslimanë.
Gjerësia më pak e njohur për publikun është Goran Šimpraga, i cili prezantohet si gazetar dhe producent. Përveç që kanë të njëjtin emër me Goran Petronijeviqin, Shimpraga dhe avokati beogradas janë të lidhur edhe me kompaninë Medija centar Nogina i Kurinojë – Ruski Ekspres, e cila është regjistruar në Beograd në vitin 2014 për aktivitetin e agjencive të lajmeve.
Goran Petronijević figuron si pronar aktual në Regjistrin e Agjencisë për Regjistrat e Bizneseve në Serbi, ndërsa Goran Šimpraga është përfaqësuesi ligjor dhe drejtor.
Ky subjekt afarist ka realizuar të hyra totale prej 2.6 milionë dinarë (22.000 euro), ndërsa të gjitha të hyrat janë realizuar nga shitja e produkteve dhe shërbimeve në Serbi.
Lidhje me ‘Shtëpinë Ruse’
Radio Evropa e Lirë ka gjetur vetëm faqen në Facebook të “Russian Express”. Në përshkrimin e tij, ka tre lidhje që të çojnë në faqe, por asnjëra prej tyre nuk mund të hapet.
Postimi i fundit në Facebook “Russian Express” ishte më 13 gusht. Shumica e postimeve janë njoftime të transferuara nga faqja në Facebook e “Shtëpisë Ruse” në Beograd. “Ruski dom” është përfaqësia e agjencisë federale ruse “Rossotrudnichestvo” në Serbi, e cila ndër të tjera merret me diasporën dhe punën humanitare në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Rusisë.
Siç ka shkruar më parë RSE, që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës, ky institucion ka organizuar dhe mbështetur disa ngjarje që justifikojnë luftën në Ukrainë.
Mbështetje për pushtimin rus nën maskën e kulturës në ‘Shtëpinë Ruse’ në Beograd
Drejtori i “Shtëpisë Ruse” Yevgeny Baranov gëzon imunitet diplomatik dhe të gjitha të drejtat e tjera si diplomat i Ambasadës Ruse në Serbi. Vetë Šimpraga ka disa fotografi me Baranovin në rrjetet sociale, në bazë të të cilave mund të konstatohet se ata kanë një marrëdhënie të ngushtë miqësore.
Edhe Yevgenij Baranov është i lidhur me Goran Petronijeviq përmes Fondacionit RHM (Misioni Humanitar Rus). Kjo organizatë joqeveritare gjendet në të njëjtën adresë në Beograd me “Russian Express”.
Petronijević është një anëtar themelues i Bordit të Drejtorëve të Misionit Humanitar Rus, dhe Kryetar i Bordit të Drejtorëve ishte Yevgeny Baranov deri në tetor 2020.
Në atë vend aktualisht ndodhet Sergej Glushçenko, shtetas rus dhe koordinator ndërkombëtar i shoqatës ruse “Besmrtni puk”.
Kjo shoqatë, e cila ka një degë edhe në Serbi, organizon manifestimin e quajtur “Regjimenti i Pavdekshëm”, në të cilin marshojnë pasardhësit e luftëtarëve antifashistë, të organizuar çdo vit më 9 maj, ditën e fitores mbi fashizmin, në më shumë se 100 vende.
Ndër aktivitetet e Misionit Humanitar Rus është financimi i ndërtimit të një seksioni rrugor në jug të Serbisë ndërmjet komunës së Medvegjës dhe fshatit Putinovo, i cili ka marrë emrin që nga viti 2016 për nder të presidentit autokratik rus Vladimir Putin.
Radio Evropa e Lirë ka kontaktuar me Goran Petronijeviq, Srđan Perishiq dhe Goran Šimpraga, duke kërkuar që ata të jenë bashkëbisedues për këtë temë. Asnjë përgjigje nuk erdhi nga asnjë adresë.
Çfarë tha Ambasada e Ukrainës?
Ambasada e Ukrainës në Beograd vlerësoi në një deklaratë të publikuar më 13 shtator se Federata Ruse zhvilloi “zgjedhje të rreme në territoret e pushtuara përkohësisht”, duke theksuar se ato janë “të pavlefshme dhe të pa njohura nga bashkësia ndërkombëtare”.
Ata deklarojnë gjithashtu se është “një tjetër përpjekje e Kremlinit për të legalizuar agresionin, një përpjekje për aneksim dhe kontroll të përkohshëm ushtarak mbi një pjesë të territorit të shtetit sovran dhe të pavarur evropian të Ukrainës”.
Në njoftim thuhet se në shfaqjen e organizuar nga autoritetet ilegale pushtuese ruse kanë marrë pjesë tre shtetas serbë – Goran Petronijeviq, Goran Shimpraga dhe Srđan Perishiq.
“Personat e përfshirë në zbatimin e këtyre zgjedhjeve të falsifikuara, duke përfshirë udhëheqjen e Federatës Ruse, përfaqësues të administratave dhe strukturave zgjedhore okupuese, si dhe propaganduesit e tyre, do të sillen para drejtësisë. Ukraina gjithashtu do të inicojë vendosjen e sanksioneve të reja ndërkombëtare. kundër të përfshirëve”, njoftoi Ambasada.
Radio Evropa e Lirë kërkoi koment nga Ministria e Punëve të Jashtme të Serbisë, por deri në përfundimin e tekstit, përgjigja nuk kishte ardhur.
Nuk dihet nëse dhe në kuadër të cilit mision ndërkombëtar qytetarët serbë e kanë përcjellë procesin zgjedhor.
Siç sqaruan për RSE nga organizata joqeveritare CRTA, vëzhguesit në misionin e Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) largohen me pëlqimin e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Serbisë. Para kësaj, është e nevojshme t’i nënshtrohet trajnimit për vëzhguesit e organizuar nga OSBE.
Është e sigurt se Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) nuk ka pasur vëzhgues të saj, pasi që këto zgjedhje nuk ishin as në kalendarin vjetor zgjedhor në faqen e kësaj organizate ndërkombëtare.
Ekstrem i djathtë nga Serbia
Kjo nuk është hera e parë që qytetarë serbë marrin pjesë në misionet e vëzhgimit të zgjedhjeve të organizuara nga Federata Ruse në territoret ukrainase.
Misha Vaçiq, njeriu i parë i së djathtës ekstreme të djathtë serbe, ishte në Volgograd në shtator 2022 në cilësinë e një vëzhguesi ndërkombëtar të referendumit që po mbahet në rajonet e shkëputura dhe të pushtuara të Ukrainës për bashkimin me Rusinë.
Siç njoftoi në atë kohë e djathta joparlamentare serbe, Vaciq, me ftesë të administratës së presidentit rus Vladimir Putin, vizitoi qendrat e votimit të vendosura në kampet e refugjatëve në territorin e rajonit të Volgogradit, ku jetojnë banorët nga rajonet separatiste të Ukrainës tashmë janë larguar.
Në rajonet ukrainase të Donetskut dhe Luhanskut, si dhe në rajonet Zaporizhia dhe Kherson, separatistët pro-rusë organizuan referendume për aneksimin e këtyre territoreve në Rusi.
Kievi zyrtar, Kombet e Bashkuara dhe qeveritë perëndimore nuk e njohën referendumin, i cili u mbajt në zonat nën pushtimin ushtarak të Moskës. Këto territore përbëjnë rreth 15 për qind të territorit të Ukrainës.
Ai proces zgjedhor, i paligjshëm për Perëndimin, u ndoq nga Srđan Perišić, si dhe disa qytetarë të Bosnjë-Hercegovinës, për të cilin RSE shkroi.
Kievi akuzoi vëzhguesit si “kukulla të Kremlinit”.
Komuniteti ndërkombëtar për zgjedhjet
Ashtu si referendumi i një viti më parë, komuniteti ndërkombëtar nuk i njohu zgjedhjet e mbajtura së fundmi në territoret e okupuara të Ukrainës.
Një zëdhënës i Ministrisë së Jashtme gjermane tha më 11 shtator se sanksionet kundër organizatorëve të zgjedhjeve dhe kandidatëve që morën pjesë në to ishin “mjaft të imagjinueshme”, por shtoi se sanksione të tilla vendosen kryesisht brenda Bashkimit Evropian.
Sekretari amerikan i Shtetit, Anthony Blinken (Antony) gjithashtu dënoi zgjedhjet duke thënë se “zgjedhjet e rreme ruse në zonat e pushtuara të Ukrainës janë të paligjshme”./RSE
