Toby Vogel, bashkëpunëtor i Këshillit për Politikat e Demokratizimit në Bruksel, vlerëson se dialogu mes Kosovës dhe Serbisë, është klinikisht i vdekur ani pse realisht nuk sheh interes nga palët ta shpallin të vdekur atë. Ai vlerëson se presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, nuk dëshiron që dialogu të ketë sukses sepse kjo do t’i kërkonte atij njohjen e Kosovës.
Pohon se BE-ja dhe SHBA-ja, si lehtësuese të dialogut, nuk po e ekspozojnë Vuçiqin si pengesë kryesore të dialogut ashtu siç është në të vërtetë, por po e bëjnë Albin Kurtin prishës të dialogut – dhe sipas tij, një analizë e tillë e keqe do të sjellë edhe politikë të keqe.
Në një intervistë për Reporteri, Vogel thotë se kryeministri Kurti me të drejtë po mban qëndrim kokëfortë në dialog, sepse pala ndërkombëtare sipas tij, po i kërkon Kosovës formimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe pa marrë asgjë në këmbim.
Por, Vogel mendon se duke pasur parasysh se Kosova u zotua ndaj Asociacionit një dekadë më parë, nuk do ta ketë të lehtë largimin prej saj pa e zbatuar atë, kësisoj, Kosova këmbëngul që edhe Serbia të japë diçka.
“Kam frikë se sapo Kosova të krijojë Asociacionin, nuk do të ketë absolutisht asnjë nxitje për Beogradin që të vazhdojë negociatat”, u shpreh ai.
Vogel tha se si SHBA-ja ashtu edhe BE-ja e shohin Vuçiqin si një shtyllë kyçe të qasjes së tyre ndaj rajonit.
Është shprehur skeptik se marrëveshja mes Kosovës dhe Serbisë do të arrihet para zgjedhjeve presidenciale në nëntor 2024 dhe zgjedhjeve evropiane në qershorin e ardhshëm, dhe kjo do të krijonte një pasiguri të madhe për rajonin, dhe vlerëson se rezultati më i mundshëm është një konflikt i ngrirë i vazhdueshëm, të cilin Beogradi do ta ringjallë sa herë që të jetë i dobishëm politikisht.
“Është e qartë prej disa kohësh që dialogu ka vazhduar rrjedhën e tij, pas disa vitesh. Ka qenë i dobishëm si një mjet për menaxhimin e krizave në pika të ndryshme vitet e fundit, por duke qenë se këto kriza janë kryesisht një manifestim i zgjedhjeve politike të të dy palëve, ato vazhdojnë të rishfaqen: një krizë zgjidhet ose qetësohet dhe një tjetër pason. Për sa kohë që dialogu nuk trajton bazat për të cilat u krijua, kjo dinamikë do të vazhdojë të riprodhohet. Dialogu ndoshta do të vazhdojë për ca kohë, sepse askush nuk ka interes ta shpallë atë të vdekur, por në fakt është klinikisht i vdekur”
Sipas tij, është evidente se presidenti Vuçiq nuk dëshiron që dialogu të ketë sukses, sepse kjo do të kërkonte njohjen e Republikës së Kosovës si shtet sovran, i pavarur dhe kjo nuk është diçka që ai është i gatshëm ta mendojë.
“Në vend që të ekspozohet fakti evident se Vuçiq është pengesa kryesore për çdo negocim kuptimplotë për çështjen themelore për të cilën u krijua dialogu – njohjen e Kosovës nga Serbia – trajtimi nga kryeministri Kurti i disa prej krizave të prodhuara nga Serbia, dhe në veçanti krizës së shkaktuar nga bojkoti serb i zgjedhjeve në veri, i ka mundësuar Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara që të vendosin Kurtin në vend të Vuçiqit në rolin e prishësit. Kjo është për të ardhur keq, sepse zvogëlon më tej vullnetin e sponsorëve të dialogut për të parë arsyet pse ai nuk jepet. Analiza e keqe do të sjellë një politikë të keqe”
Ai thotë se është evidente se SHBA-ja dhe BE-ja janë të mërzitur nga Kurti.
“Një pjesë e kësaj ka të bëjë thjesht me këmbënguljen e Kurtit për disa vija të kuqe, gjë që është krejtësisht e arsyeshme nga ana e tij. Disa prej tyre kanë të bëjnë me personalitetin – Kurti që shihet si “i vështirë”. Por çështjet e tjera janë më shqetësuese. Dështimi i Kurtit për të bashkërenduar disa hapa me aleatët më të afërt të Kosovës, apo edhe për t’i informuar ata, i ka zemëruar ata në mënyrë të panevojshme dhe ka ngurtësuar pozicionin e tyre”
“SHBA-ja ashtu edhe BE-ja e shohin Vuçiqin si një shtyllë kyçe të qasjes së tyre ndaj rajonit. Ideja është se ai mund të jetë një ndikim i moderuar mbi Dodikun dhe se ai mund të largohet nga ndikimi i Moskës. Unë nuk mendoj se asnjëra nga këto pika është e saktë dhe besoj se është e rrezikshme të shpërblehet autoritarizmi i Vuçiqit duke ndëshkuar zgjedhjen demokratike të Kosovës”
