Një pergamenë e mbështjellë e varrosur për gati 2000 vjet nën pirgjet e hirit vullkanik nga shpërthimi i Vezuvit, është zbuluar në qytetin e lashtë romak të Herculaneum.
Ajo është mjaft e vështirë për t’u hapur, si dhe për të deshifruar natyrshëm shkronjat, por inteligjenca artificiale ka arritur të gjejë një mënyrë.
Studiuesit në Universitetin e Kentakit nisën sfidën e Vezuvit marsin e kaluar, duke lëshuar mijëra imazhe me rreze X të rrotullave të karbonizuara të Herculaneum së bashku me softuer të patrajnuar të inteligjencës artificiale që mund të përdoren për të interpretuar skanimet.
Luke Farritor, student i shkencave kompjuterike në Universitetin e Nebraska-Lincoln dhe Youssef Nader, student i diplomuar në biorobotikë në Universitetin e Lirë të Berlinit në Gjermani, identifikuan në mënyrë të pavarur fjalën “πορφυρας” (ose “porphyras” duke përdorur karaktere moderne greke), që do të thotë “vjollcë”, duke e bërë atë fjalën e parë të plotë që deshifrohet nga skriptet duke përdorur softuer të inteligjencës artificiale.
Në Romën e lashtë, vjollca ishte një ngjyrë domethënëse, më së shpeshti që përfaqësonte pasurinë dhe statusin. Mendohet se fjala mund t’i referohet rrobave ose gradës, megjithëse analiza e mëtejshme e rrotullave do të jetë e nevojshme për të ditur saktësisht.
Farritor trajnoi një model të mësimit të makinerive në një model plasaritje” të identifikuar në pergamenë gushtin e kaluar, një model që mund të tregojë një goditje të bojës.
Ndërsa AI zbuloi më shumë plasaritje dhe goditje me bojë, të dhënat e reja të trajnimit përmirësonin zbulimin e modeleve të tjera dhe përfundimisht u shfaq fjala porfira.
Me të dhëna të mjaftueshme stërvitore, këta motorë AI janë në gjendje të dallojnë ndryshime shumë të vogla në strukturën e imazheve me rreze X, duke zbuluar goditje boje që nuk janë të dukshme për syrin e njeriut.
Studiuesit shpresojnë se më shumë do të zbulohen së shpejti.
