Përderisa liderët perëndimorë nxitojnë drejt Lindjes së Mesme, Pekini ka marrë një qëndrim më të qetë ndaj konfliktit që vetëm po thellohet.
Një zëdhënës i ambasadës kineze në korrik kishte shprehur besimin se Pekini ishte gati të luante një rol pozitiv në promovimin e bisedimeve të paqes midis Izraelit dhe palestinezëve, mes shpresave që afrimi midis Iranit dhe Arabisë Saudite do të nxiste një “valë pajtimi” në të gjithë Lindjen e Mesme.
Poashtu, muajin e kaluar, presidenti kinez Xi Jinping pati mirëpritur presidentin e Autoritetit Palestinez Mahmoud Abbas në Pekin dhe ftoi presidentin izraelit Benjamin Netanyahu për ta vizituar.
Pastaj, angazhimi i Kinës në tensionet midis Iranit dhe Arabisë Saudite tërhoqi shumë vëmendje, me disa që e shënuan atë si një moment përcaktues, një demonstrim që ndërsa ylli i Shteteve të Bashkuara po zbehej në rajon, ai i Kinës po ngrihej.
Mirëpo më pas, më 7 tetor, grupi i armatosur Hamas filloi një sulm të befasishëm ndaj Izraelit, duke vrarë të paktën 1400 njerëz dhe duke rrëmbyer më shumë se 200. Izraeli u është përgjigjur me një bombardim të pamëshirshëm të Gazës së bllokuar dhe së fundmi ka nisur sulme tokësore në brezin bregdetar, i cili kontrollohet nga Hamasi.
Sipas ministrisë së shëndetësisë të Gazës, të paktën 9,770 palestinezë janë vrarë deri më tani.
Presidenti i SHBA Joe Biden e dënoi shpejt sulmin e Hamasit, ndërsa administrata e tij më vonë urdhëroi dy grupe sulmuese ajrore në Mesdheun lindor dhe përgatiti vendosjen e 2,000 trupave për të penguar çdo aktor tjetër nga zgjerimi i luftës në rajon.
Biden vizitoi gjithashtu Izraelin në shenjë solidariteti. Ishte planifikuar një takim mes Bidenit dhe disa liderëve arabë, por ai u anulua pas një shpërthimi në spitalin Al Ahli në Gaza, në të cilin u vranë qindra.
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Rishi Sunak dhe presidenti francez Emmanuel Macron kanë vizituar gjithashtu Izraelin, ndërsa ministrja e Jashtme japoneze Yoko Kamikaëa udhëtoi në Izrael dhe Jordani. Në të njëjtën kohë, Egjipti dhe Katari thuhet se kanë luajtur një rol kyç në negociatat për lirimin e robërve të Hamasit.
Në gjitha këto zhvillime, angazhimi i Kinës, megjithatë, po duket krejt ndryshe
Pekini ka dërguar të dërguarin e tij në Lindjen e Mesme, Zhai Jun, por as Xi dhe as ministri i tij i jashtëm, ëang Yi, nuk e kanë vizituar rajonin që nga shpërthimi i luftimeve.
Xi ka bërë thirrje për një armëpushim ndërsa Wang ka thënë se burimi i konfliktit “qëndron në faktin se drejtësia nuk po vendoset në vend për sa i përket popullit palestinez” dhe se “ndëshkimi kolektiv” i palestinezëve duhet të marrë fund.
Deklarata të tilla ndjekin librin bazë të lojërave kineze kur shpërthen konflikti midis izraelitëve dhe palestinezëve, sipas ëilliam Figueroa, një asistent profesor në Universitetin e Groningenit, i cili ka kryer kërkime mbi marrëdhëniet e Kinës me vendet e Lindjes së Mesme.
“Ata fillimisht marrin një qëndrim shumë të kujdesshëm dhe më pas bëjnë thirrje për paqe dhe dënojnë dhunën kundër civilëve duke u fokusuar kryesisht në ankesat palestineze,” tha ai për Al Jazeera.
Yao-Yuan Yeh është një profesor i studimeve ndërkombëtare me fokus në Tajvanin, Kinën dhe Japoninë në Universitetin Amerikan të St Thomas. Ai pajtohet se megjithë një angazhim të shtuar diplomatik kinez në Lindjen e Mesme kohët e fundit, kjo nuk është përkthyer në një rol udhëheqës ndërmjetësues në luftën aktuale Hamas-Izrael.
“Ne nuk i kemi parë realisht kinezët të bëjnë diçka të re ose të marrin një pozicion udhëheqës në konfliktin aktual.”
Izrael-Palestinë në strategjinë e Pekinit për Lindjen e Mesme
Menjëherë pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit, qeveria kineze u akuzua se u përgjigj vetëm në terma të paqartë dhe se kishte adoptuar një ton jo-angazhues.
“Ata morën një lloj qëndrimi pritjeje në fillim,” tha Figueroa.
Ministria e Jashtme kineze bëri thirrje për qetësi, për të ushtruar përmbajtje dhe u përmbajt nga dënimi i Hamasit. Pekini ka pasur tradicionalisht prioritet marrëdhëniet me palestinezët në konfliktin izraelito-palestinez.
“Kuptimi i çështjes palestineze ende buron kryesisht nga ky perceptim”, tha Fan për Al Jazeera.
Në vitin 1965, Organizata për Çlirimin e Palestinës (PLO) u lejua të hapte një mision diplomatik në Kinë dhe u ngrit në një ambasadë në vitin 1974. Sipas Bejrutit, Pekini ishte ndoshta furnizuesi kryesor i PLO i armëve për një kohë në vitet 1960 dhe 1970, sipas Bejrutit. me seli në Institutin për Studime Palestineze dhe ka njohur shtetin e Palestinës që nga viti 1988.
Megjithatë, Kina gjithashtu ka zgjeruar lidhjet e saj me Izraelin.
Kina vendosi marrëdhënie të plota diplomatike me Izraelin në vitin 1992 dhe që atëherë ka investuar miliarda në ekonominë e saj – investimet e saj në territoret palestineze janë të papërfillshme në krahasim. Por investimet kineze në Izrael janë zbehur nga marrëdhënia e saj ekonomike me Arabinë Saudite.
“Kina ka investuar shumë në Arabinë Saudite dhe vendet e tjera të Gjirit”, tha Figueroa. Pekini dhe Riadi njoftuan marrëveshje investimi me vlerë 10 miliardë dollarë në qershor. Tregtia midis të dyve arriti në 106 miliardë dollarë në 2022 – pothuajse dyfishi i vlerës së tregtisë Arabo-SHBA.
Kina është gjithashtu blerësi kryesor i naftës së Arabisë Saudite dhe Iranit. Kjo është pjesë e një zhvillimi më të madh që e ka parë Kinën të bëhet partneri kryesor tregtar i botës arabe.
Sipas Figueroa, lidhjet e thella ekonomike të Kinës me shtetet e Gjirit kanë kontribuar në një këndvështrim kinez të Lindjes së Mesme të përqendruar rreth disa vendeve të Lindjes së Mesme si Arabia Saudite.
Pra, kur u bë e qartë se do të kishte një protestë të fortë nga këto vende pas operacioneve ushtarake izraelite në Gaza, retorika kineze u bë shumë më e qartë pro-palestineze, vërejti Figueroa.
Më pas, ministri i jashtëm kinez ëang akuzoi Izraelin se po shkonte “përtej vetëmbrojtjes” në veprimet e tij ushtarake në Gaza.
Kundërshtimet e Kines me SHBA-në
Këto veprime e kanë vendosur qeverinë kineze në kundërshtim me SHBA-në.
Ndërsa ka pasur mungesë të udhëheqjes diplomatike kineze në konflikt, sipas analistëve, Kina ka qenë më e hapur në kritikat e saj ndaj Uashingtonit, edhe pse të dy vendet përpiqen të rindërtojnë një marrëdhënie shumë të tendosur.
Në një editorial në gazetën China Daily të kontrolluar nga qeveria, gazeta akuzoi SHBA-në se “i kanë hedhur benzinë zjarrit duke mbështetur verbërisht Izraelin në konfliktin e vazhdueshëm”. Global Times, gazetë shtetërore tha në editorialin e vet se SHBA-të ishin “të lyera me gjakun e civilëve të pafajshëm” pasi SHBA më 18 tetor vuri veton ndaj një rezolute të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, të hartuar nga Brazili, duke bërë thirrje për një pauzë humanitare të konfliktit. për të lejuar ndihmën në Gaza.
Më 27 tetor, një rezolutë e paraqitur para Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së e hartuar nga Jordania mori mbështetje nga 120 vende. SHBA votoi kundër, ndërsa Kina votoi pro.
Para kësaj, Kina, së bashku me Rusinë, vuri veton ndaj një projekt-rezolute të SHBA që deklaronte të drejtën e Izraelit për të mbrojtur veten dhe kërkoi që Irani të ndalonte eksportimin e armëve për grupet e vijës së ashpër.
“Drafti nuk pasqyron thirrjet më të forta në botë për një armëpushim, për t’i dhënë fund luftimeve dhe nuk ndihmon në zgjidhjen e çështjes”, tha ambasadori i Kinës në OKB Zhang Jun para këshillit pas votimit.
Pekini është presidenti i Këshillit të Sigurimit të këtij muaji dhe ka thënë se lufta Izrael-Gaza do të jetë një prioritet
Duke paraqitur planet e Kinës për nëntorin, Zhang tha se performanca e këshillit nuk ishte “aq e mirë sa ajo që pret komuniteti global” dhe se do të bëhej çdo përpjekje për ta udhëhequr atë drejt veprimeve konkrete në promovimin e zgjidhjeve politike.
“Për ta bërë më konkrete, prioriteti kryesor [këtë muaj] është të trajtohet konflikti Izrael-Palestinë – domethënë Gaza – që po ndodh”, tha ai.
Të hënën, me kërkesë të Kinës dhe Emirateve të Bashkuara Arabe, trupi 15 anëtarësh do të mbajë më shumë diskutime me dyer të mbyllura për konfliktin.
“Skenari më i mirë për Kinën do të ishte që luftimet të përfundojnë sa më shpejt të jetë e mundur dhe që Kina të përfshihet në çdo proces të mundshëm negociues në një farë mënyre”, tha Figueroa.
“Por nuk jam i sigurt se ata do të jenë në gjendje të përfshihen fare, sinqerisht.”/ Al-Jazeera
