Gjysmë miliardë njerëz në mbarë botën vuajnë nga diabeti. Çdo vit, 14 Nëntori është Dita Botërore e Diabetit, e vendosur nga IDF (Federata Ndërkombëtare e Diabetit) dhe OBSH në vitin 1991 për të rritur ndërgjegjësimin dhe parandalimin e kësaj sëmundjeje. Në fakt, gjysma e njerëzve me diabet nuk e dinë ende se vuajnë nga kjo sëmundje.
Diabeti, “sëmundja e sheqerit”
Me ushqim marrim glukozë e cila shërben si lëndë djegëse për qelizat e trupit tonë. Pasi gëlltitet në formën e sheqerit të thjeshtë, ai absorbohet në nivelin e zorrëve dhe, nëpërmjet qarkullimit të gjakut, transportohet në të gjithë trupin. Ky proces i asimilimit të glukozës ndodh falë insulinës (të prodhuar nga pankreasi).
Diabeti mellitus pengon pjesërisht ose plotësisht procesin e transformimit të glukozës, e cila grumbullohet në gjak në sasi të tepërta. Nëse nuk trajtohet për një kohë të gjatë mund të shkaktojë sëmundje dytësore të enëve të gjakut dhe sistemit nervor.
Në 2023, temat e Ditës Botërore të Diabetit janë aksesi në trajtim për të gjithë dhe parandalimi i diabetit të tipit 2, por çfarë e dallon diabetin e tipit 2 nga diabeti i tipit 1?
Diabeti i tipit 1 dhe diabeti i tipit 2: dallimet dhe parandalimi
Rreth 10% e diabetikëve vuajnë nga diabeti i tipit 1, një formë e sëmundjes autoimune që shkakton mungesë absolute të insulinës. Shfaqja e këtij lloji të diabetit nuk mund të ndikohet dhe nuk është e sigurt se çfarë e shkakton atë, mund të lidhet me faktorë gjenetikë. Aktualisht nuk është i shërueshëm dhe të prekurit kërkojnë administrim të insulinës gjatë gjithë jetës së tyre.
Me afërsisht 90% të rasteve, diabeti i tipit 2 është forma më e përhapur e diabetit. Në të kaluarën quhej edhe “diabeti senile” për shkak të shfaqjes së tij që zakonisht ndodhte mbi moshën 40 vjeç, sot diagnostikohet gjithnjë e më shpesh edhe tek të rinjtë me probleme mbipeshe.
Njerëzit që vuajnë prej tij vazhdojnë të prodhojnë insulinë, por jo në sasi të mjaftueshme, ose qelizat e tyre nuk janë më në gjendje të përdorin glukozën në mënyrë efektive. Faktorë të shumtë rreziku janë njohur në shfaqjen e diabetit të tipit 2 si historia familjare, mënyra e jetesës së ulur dhe mbipesha. Një shkak i shpeshtë është mbingrënia e zgjatur e kombinuar me obezitetin (shumë mbipeshë).
OBSH rekomandon konsumimin maksimal të 25 g sheqer për person në ditë, por ne pergjithesi ne mesatarisht konsumojmë 100 g dhe disa njerëz arrijnë deri në 300 g. Konsumimi i tepërt edhe për shkak të “sheqernave të fshehura” në ushqime./Informim/
