Rusia vuri veton të mërkurën ndaj një rezolute të Kombeve të Bashkuara që propozon ndalimin e përdorimit të armëve bërthamore në hapësirë, mes shqetësimeve të inteligjencës amerikane se Moska po përpiqet të zhvillojë një pajisje bërthamore që mund të shkatërrojë satelitët.
Ambasadori rus Vassily Nebenzia e përshkroi draftin e OKB-së si një “spektakël të ndyrë” dhe “mashtrim cinik” të përgatitur nga mbështetësit e rezolutës, Shtetet e Bashkuara dhe Japonia
Në shkurt, presidenti Joe Biden konfirmoi se SHBA kishte inteligjencë se Rusia po zhvillonte një mbrojtje satelitore bërthamore. Tre burime të njohura me këtë informacion i thanë CNN se arma mund të shkatërrojë satelitët duke krijuar një valë masive energjie kur shpërthehet.
Përpara votimit, zyrtarë të lartë amerikanë pohuan se Rusia do të fshihte diçka nëse do të vinte veton ndaj tekstit.
Ambasadorja e SHBA Linda Thomas-Greenfield i përsëriti këto pretendime në fjalimin e saj pas votimit të së mërkurës.
“Dhe kështu vetoja e sotme shtron pyetjen: Pse? Nëse luani sipas rregullave, pse nuk do të mbështesni një rezolutë që i përforcon ato,” pyeti ajo.
“Çfarë keni për të fshehur? Është konfuze. Dhe është turp.”
Ambasadori amerikan dënoi gjithashtu abstenimin e Kinës, duke thënë se Pekini kishte “demonstruar se më mirë do të mbronte Rusinë si partnerin e saj të vogël sesa të mbronte regjimin global të mospërhapjes”.
Këshilli votoi kundër amendamenteve të rezolutës së paraqitur nga Rusia dhe Kina.
Thomas-Greenfield tha se votimi i së mërkurës “përfaqëson një mundësi të humbur për të rivendosur besimin e nevojshëm në angazhimet ekzistuese të kontrollit të armëve”.
Një projekt-rezolutë e hartuar nga SHBA dhe Japonia kishte marrë mbështetje mbirajonale nga më shumë se 60 shtete anëtare
Ai synonte të forconte dhe ruante regjimin global të mospërhapjes, duke përfshirë hapësirën e jashtme, dhe të riafirmonte qëllimin e përbashkët për ruajtjen e hapësirës së jashtme për qëllime paqësore.
Ai gjithashtu u bën thirrje vendeve anëtare të OKB-së që të mos zhvillojnë armë bërthamore ose armë të tjera të shkatërrimit në masë që mund të vendosen në orbitën e Tokës.
Kërcënimi bërthamor
Kërcënimi i mundshëm i armëve bërthamore në hapësirë u rrit nga pushtimi rus i Ukrainës, i cili shkaktoi konfliktin më të madh tokësor në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore dhe solli marrëdhëniet midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë – dy shtetet më të mëdha të armëve bërthamore në botë – në një nivel të ri të ulët.
Komentet e Shtëpisë së Bardhë për mundësinë e një arme bërthamore hapësinore ruse i kanë rritur këto shqetësime.
Ekspertët thonë se kjo lloj arme mund të ketë potencialin për të zhdukur yjësitë e mëdha të satelitëve të vegjël, siç është Starlink i SpaceX, i cili u përdor me sukses nga Ukraina kundër trupave ruse.
Zyrtari amerikan dhe burime të tjera thanë se kjo me siguri do të ishte “arma e kashtës së fundit” për Rusinë, sepse do të shkaktonte të njëjtin dëm për çdo satelit rus gjithashtu në zonë.
Presidenti rus Vladimir Putin tha në mars se Moska ishte e gatshme të përdorte armë bërthamore nëse ekzistenca e shtetit rus kërcënohej, por “nuk ka pasur kurrë një nevojë të tillë”.
Ai tha gjithashtu se projektet hapësinore, duke përfshirë ngritjen e një termocentrali bërthamor në hapësirë, duhet të jenë prioritet dhe të financohen në mënyrë adekuate.
Vitin e kaluar, Putin vendosi armë bërthamore taktike në aleatin fqinj Bjellorusi dhe ish-presidenti rus dhe nënkryetari i Këshillit të Sigurimit Rus Dmitry Medvedev tha se armët bërthamore strategjike mund të përdoren për të mbrojtur territoret e Ukrainës të aneksuara në Rusi
