Të inkurajuar nga ngjarjet e fundit në Ballkanin Perëndimor, anëtarët e Qendrës Ndërkombëtare PEN, shkrimtarë nga ish-Jugosllavia, i bënë thirrje publikut. Ata pohojnë ndër të tjera se Ballkanit i kërcënohet një luftë e re. Ata theksojnë se “regjimi agresiv i Beogradit po armatoset haptazi dhe pika kritike nuk ka ardhur ende”.
“Ne, anëtarët e Qendrës Ndërkombëtare PEN, shkrimtarë nga hapësira e ish-Jugosllavisë, paralajmërojmë publikun botëror për rrezikun e dukshëm dhe të menjëhershëm të konflikteve të luftës në Ballkanin Perëndimor.
Narrativat agresive të nacionalistëve serbë, të mbështetur nga regjimi në Beograd dhe një pjesë e klerit të Kishës Ortodokse Serbe, kanë destabilizuar rajonin, kryesisht Bosnjën dhe Hercegovinën, Malin e Zi dhe Kosovën, prej vitesh.
Me fillimin e pushtimit rus të Ukrainës, retorika agresive e Serbisë së Madhe po bëhet më e fortë në të gjithë territorin e dikurshëm të ish-Jugosllavisë.
Regjimi në Beograd dhe regjimi në Banja Llukë (një entitet i Republikës Srpska në Bosnje dhe Hercegovinë) nuk e fshehin simpatinë e tyre për orekset imperialiste të Rusisë dhe as nuk e vlerësojnë mbështetjen e regjimit në Kremlin. Në shtator të vitit 2023, pati një përshkallëzim të armatosur me një sulm terrorist në Banjskë të Kosovës dhe me afrimin e votimit për rezolutën e OKB-së për gjenocidin e Srebrenicës, kërcënimet e Milorad Dodik për t’u shkëputur nga Republika Srpska po bëhen më të forta dhe nuk duhen nënvlerësuar.
Pranimi i pritur i Kosovës në Këshillin e Evropës është një tjetër pikë kritike sepse regjimi i Aleksandër Vuçiqit nuk tregon gatishmëri për bashkëpunim, paqe dhe kompromis. Përkundrazi, me shpalljen e tubimeve të Serbisë së Madhe të organizuara nga Shteti i Serbisë dhe Kisha Ortodokse Serbe, qëndrimi luftarak i Beogradit bëhet i qartë dhe i rrezikshëm.
Regjimi agresiv i Beogradit, i cili armatoset hapur dhe hapur, është burimi kryesor i destabilitetit në Ballkanin Perëndimor. Një narrativë identike nga të njëjtat qarqe në të kaluarën na shtyu në një luftë të përgjakshme dhjetëvjeçare në territorin e ish-Jugosllavisë. Nuk duhet ta lejojmë të ndodhë më. Ne duhet të njohim rrezikun dhe të ngremë qartë zërin kundër konflikteve të armatosura në Ballkanin Perëndimor.
Me këtë deklaratë i bëjmë thirrje qeverisë së Beogradit dhe presidentit që të pranojnë pajtimin si zgjidhjen e vetme të mundshme. Gjithashtu i bëjmë thirrje komunitetit ndërkombëtar që t’i përgjigjet urgjentisht rrezikut dhe të bëjë gjithçka që është në fuqinë e tij për të parandaluar ndezjen përsëri të shkëndijave të luftës në Ballkanin Perëndimor.
Ju lutemi vini re se ky apel nuk është i drejtuar kundër popullit serb, përkundrazi, qëllimi i tij është ta mbrojë atë nga regjimi që me manipulime dëshiron ta përfshijë në konflikte të reja rajonale. Ata që guxojnë të kritikojnë veprimet e regjimit aktual në Serbi duhet të mbrohen nga kërcënimet dhe dhuna.
Të shqetësuar kërkojmë bashkëpunim dhe paqe”.
Shkrimtarët nga rajoni që nënshkruan apelin e Qendrës PEN:
Adnan Çirgiq
Adil Olluri
Ag Apolloni
Ahmed Buriq
Ajla Demiragiq
Agron Gashi
Artan Krasniqi
Aziz Mustafa
Aleksandër Radoman
Alida Bremer
Almir Aliç
Aljaz Koprivnikar
Amir Brka
Andrea Leshiq
Andrei Nikolaidis
Anton Berishaj
Antonije Nino Zhalica
Asmir Kujoviq
Avni Spahiu
Barbara Pogaçnik
Binak Kelmendi
Boban Batricevic
Boris A. Novak
Branko Çegec
Diana Burazer
Dije Demiri Frangu
Drazen Katunaric
Dubravka Duba Sambolec
Dushan Gojkov
Gjorgje Shqepoviq
Elvis Ljajiç
Engjëll I. Berisha
…
