Raportet vjetore nga Departamenti i Shtetit, BE dhe OJQ-të në të gjithë Evropën tregojnë një gamë të gjerë teknikash që Rusia, nëpërmjet levave të saj të fuqisë së fortë (përfshirë SVR dhe GRU), përdor për ndikim politik. Ata paraqesin detaje të zbatimit të aktiviteteve të tilla, të cilat mendohet se kanë si synim ndryshimin e politikës dhe vendimmarrjes evropiane, e për rrjedhojë dobësimin e NATO-s dhe BE-së.
Shfajësimi i Gjykatës së Lartë në Podgoricë në rastin e tentativës për terrorizëm nga viti 2016 hodhi një hije mbi rolin e dy anëtarëve të agjencisë ruse të inteligjencës ushtarake GRU në atë ngjarje. Pa hyrë në interpretimin e vendimeve gjyqësore, është e rëndësishme të konstatohen faktet që tregojnë pa mëdyshje përfshirjen e agjentëve të GRU-së në ngjarjet e ditës së zgjedhjeve parlamentare në tetor 2016 në Mal të Zi. Në studimet e Rolit të Rusisë në Ballkan: Rasti i Malit të Zi dhe Aktiviteteve Hibride Ruse në Ballkanin Perëndimor – Lojë në hije, DFC vuri në dukje rolin e Rusisë dhe autoriteteve shtetërore ruse në përpjekjen për të ndaluar Malin e Zi në rrugën e tij drejt anëtarësimit në NATO dhe BE
Sipas Institutit Britanik për Sigurinë, RUSI – Qendra Ruse e Operacioneve Speciale 161 kishte për detyrë të kryente aktivitete për të parandaluar anëtarësimin e Malit të Zi në NATO në 2016. Në rastin e njohur për publikun si grushti i shtetit i vitit 2016, Vladimir Moiseyev (Popov), anëtar i njësisë së operacioneve speciale GRU 29155, që është në varësi të asaj qendre, luajti një rol aktiv. Ai është edhe sot anëtar aktiv i asaj njësie. Gjithashtu, si specialist i likuidimit dhe sabotazhit, ai u angazhua në ditët e para të agresionit rus kundër Ukrainës me qëllim likuidimin fizik të udhëheqjes politike të atij vendi në Kiev.
Emri i rremë që Moiseyev ka përdorur që nga hyrja në njësinë 29155 është Vladimir Popov. Para angazhimit të tij në Mal të Zi, gjithashtu me emrin e koduar Popov, ai mori pjesë në aktivitete sabotuese dhe hibride në Bullgari dhe Moldavi. Në repartin e operacioneve speciale është shquar si ekspert i eksplozivëve dhe eksplozivëve të improvizuar, kështu që në vitin 2011 është ngarkuar të bëjë një mjet shpërthyes sipas specifikimeve të sakta. Nga letra që i ka dërguar shefit të tij Andrej Averejanov nga viti 2011, shihet se si kjo njësi përgatitej për sulme ndaj depove të armëve në vendet anëtare të NATO-s. Në shkresë thuhet se mjeti shpërthyes i improvizuar është gati për përdorim, transmeton Mportal
Averyanov është komandanti i grupit 29155 dhe një nga njerëzit më të besuar të Vladimir Putin në sektorin e para-inteligjencës. Pas vdekjes së udhëheqësit të grupit paraushtarak Wagner, Yevgeny Prigozhin, ai u emërua në vend të tij si kreu i GRU për operacionet në Afrikë dhe për herë të parë mori pjesë në takime me Putinin dhe përfaqësues të tjerë të rangut të lartë të Kremlinit.
Në qershor 2012, autorë të panjohur shpërthyen një eksploziv të improvizuar në një magazinë municionesh në Bullgari. Në atë magazinë kishte municion artilerie që duhej të transportohej në Gjeorgji. Gjatë asaj periudhe, Gjeorgjia po siguronte armë për ushtrinë e saj, sepse tre vjet më parë Rusia kreu një pushtim ushtarak të atij vendi. Sipas hetimeve të kryera nga rrjeti hetimor Belingcat, u konstatua se përgjegjës për këtë sabotim ishin anëtarët e tjerë të repartit 29155. Besohet se Vladimir Moiseyev kishte planifikuar të ishte në Bullgari ditën e shpërthimit, domethënë të udhëtonte me makinë nga Odessa në Ukrainë për në qytetin bullgar Varna në Detin e Zi.
Moiseyev ishte në Bullgari pak para sabotimit të dytë në magazinë e municioneve në Bullgari më 21 mars 2015 dhe se atje u takua me kolonelin e GRU Ivan Terentiev, i cili është zëvendësi i parë i Andrei Averyanov. Moiseyev mbërriti në Bullgari me të njëjtën pasaportë me të cilën hyri në Serbi pak para zgjedhjeve parlamentare në Mal të Zi në vitin 2016. Ashtu si në Serbi, ai u paraqit si agjent i sigurimeve detare dhe pasaporta e tij ishte në emrin e Vladimir Popov. Në sabotimin e njësisë 29155 në Bullgari, tre persona humbën jetën dhe 18 u plagosën. Këto shpërthime shkaktuan një lëkundje sizmike me magnitudë 1.5 të shkallës Rihter. Sipas të dhënave të disponueshme publikisht, pasaportat e rreme të përdorura nga agjentët e GRU-së kur udhëtonin ose përgatitnin ato sabotazhe kishin të njëjtin numër serial, siç ishte rasti me pasaportat e agjentëve të GRU-së, Alexander Myshkin dhe Anatoli Chepyga, të cilët dyshohen për helmimin e ish-oficerit të inteligjencës ruse. Sergei Skripal në Britaninë e Madhe.
Është indikative se në vitin 2014, sipas gjetjeve të shërbimeve moldave të sigurisë, Moiseyev ka marrë pjesë në një përpjekje për të destabilizuar atë vend përpara nënshkrimit të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit me BE-në. Sipas këtyre deklaratave, në atë periudhë ai organizoi trajnime për formacionet paraushtarake lokale nga Moldavia në Rostov (Rusi). Moldavia është nën sulm nga aktivitetet hibride ruse për shkak të aspiratave të saj pro-evropiane. Rajoni i Transnistrisë shpalli pavarësinë nga Moldavia në vitin 1990. Janë 1500 ushtarë rusë në atë rajon që e quajnë veten anëtarë të misionit paqeruajtës. Pas agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, Moldavia shprehu shqetësimin se Rusia mund të përdorte Transnistrinë për të nisur një front të ri kundër Ukrainës.
Një tjetër shtetas rus, emri i të cilit lidhet me rastin e tentativës për terrorizëm në Mal të Zi është një anëtar i GRU, Eduard Shishmakov.
Ai udhëtoi në Serbi në vitin 2016 me emrin Eduard Shirokov. Një pasaportë me mbiemrin Shirokov është lëshuar nga autoritetet shtetërore ruse në gusht 2016, dy muaj para përpjekjes për grusht shtet. Shishmakov është një operativ i rangut të lartë të GRU që ka shërbyer si atashe ushtarak detar rus në Poloni që nga viti 2013. Më 24 janar 2014, ai mori pjesë në një takim të nivelit të lartë të sigurisë me Këshillin e Sigurimit të Polonisë. Në të njëjtin vit, Shishmakov u shpall persona non grata në Poloni për përpjekjen për të rekrutuar një shtetas polak. Ai ka një adresë banimi në Shën Petersburg dhe sipas Bellingket, ajo adresë i përket një kompleksi banesash korporative në pronësi të GRU.
Prania e agjentëve të GRU në Beograd menjëherë para dhe pas zgjedhjeve parlamentare në Mal të Zi është e padiskutueshme. Nga të dhënat e Hotel Majestic në Beograd, shihet se Vladimir Moisejev (Popov) ka qëndruar katër herë në atë hotel nga data 29 shtator deri më 22 tetor 2016. Është indikative se Moisejev ka listuar Nikita Minin si bashkëpunëtor në revistën Morsko osiguranje si person kontaktues në momentin e regjistrimit në Hotel. Bellingkett më vonë përcaktoi se kjo revistë ishte një kopertinë për GRU-në për udhëtimet e pjesëtarëve të kësaj njësie në vendet evropiane, si dhe se Mina ishte një ish-anëtare e njësisë së operacioneve speciale ruse Spetsnaz 48427. Nga hetimi rezultoi gjithashtu se GRU-ja e përmendur agjentët posedonin pasaporta të ligjshme gjatë qëndrimit në Beograd, por me emra të rremë. Doli të ishte e njëjta grumbull pasaportash të përdorura nga spiunët rusë në tentativën për helmimin e Skripalit. Ashtu si kolegët e tyre nga GRU, Anatoly Chepiga dhe Alexander Myshkin, të cilët janë të dyshuar në çështjen Skripal, Moiseyev dhe Shishmakov janë në bazat e të dhënave ruse me dy identitete paralele.
Upatën konfiskuar edhe pajisjet e tyre.
Nga ekspertiza mjeko-ligjore e telefonave të konfiskuar u konstatua se sistemet operative të tyre ishin të modifikuara (të rrënjosura), gjegjësisht u konstatua në mënyrë të padiskutueshme se telefonat e konfiskuar ishin të përgatitur dhe kishin mundësi të përgjoheshin
Përveç parave të konfiskuara, i padiskutueshëm është edhe transferimi i parave që Eduard Shishmakov ia ka dërguar bashkëpunëtorit Singjeliq më 25 shtator 2016, gjë e cila është vërtetuar nga një hetim i pavarur i FBI-së, si dhe të dhënat zyrtare të bankës përmes të cilave transaksioni është kryer.
Ananije Nikic dyshohet se ka krijuar një organizatë kriminale që tentoi të kryente një grusht shteti në Mal të Zi. Sipas dëshmisë së dëshmitarit Slavko Nikiq në procedurë gjyqësore, Ananije Nikiq i është prezantuar një anëtari i FSB-së për detyra speciale dhe i ka kërkuar që të bëjë diçka në territorin e Malit të Zi që do të zgjonte interesin e publikut të gjerë. Ananije Nikić u arrestua në Rusi me urdhër të interpolit, por Federata Ruse i dha atij azil politik në fund të vitit 2017.
Bashkëpunimi ndërmjet autoriteteve shtetërore të Serbisë dhe Malit të Zi në lidhje me dorëzimin e provave, gjegjësisht parave dhe pajisjeve të konfiskuara, është zhvilluar pa probleme deri në vizitën e Sekretarit rus të Këshillit të Sigurisë Kombëtare, Nikolai Patrushev, në Beograd më 26 tetor 2016. Pas vizitës së rojes kryesore ruse në Serbi, shkëmbimi i të dhënave ndërmjet autoriteteve shtetërore të Serbisë dhe Malit të Zi lidhur me atë rast është ndërprerë.
Patrushev, ish-kreu i FSB-së, një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Vladimir Putin dhe në periudhën 2015-2016 ishte figura kryesore e Kremlinit për Ballkanin Perëndimor. Ai mbrojti ndërtimin e qendrës humanitare serbo-ruse në Nish, e cila konsiderohet si një front për aktivitetet e inteligjencës. Moska i ka kërkuar vazhdimisht Serbisë që punonjësit e Qendrës të marrin një status të veçantë përmes një marrëveshjeje për kushtet e qëndrimit, privilegjet dhe imunitetin e personelit.
Në kuadrin e aktiviteteve hibride ruse në periudhën para hyrjes së Malit të Zi në NATO, është e nevojshme të rikujtohet urdhri i aktorëve nga Rusia që koordinuan aktivitetet anti-NATO me organizata dhe individë nga Mali i Zi. Instituti Rus për Studime Strategjike RISI dhe drejtori i atëhershëm i atij institucioni, Leonid Reshetnikov, zhvilluan një fushatë hibride anti-NATO në Mal të Zi. Në koordinim me aktorët lokalë, ai mori pjesë në demonstrata me një paragjykim antiperëndimor. RISI është mbrojtësi konceptual i Ushtrisë Kozake, e cila u formua në Kotorr më 11 shtator 2016. Rešetnjikov u nderua me Urdhrin e Urdhrit të Parë të Njegoshit nga Milorad Dodik në 2015, me rastin e Vidovdanit – lavdia e pagëzimit të ushtrisë i Republika Srpska dhe Regjimenti i Tretë i Këmbësorisë (RS) të Forcave të Armatosura të Bosnjë dhe Hercegovinës. Në televizionin Carigrad, i cili është në pronësi të manjatit rus Konstatin Malofejav, në kuadër të pranimit të Malit të Zi në NATO, ai deklaroi se mund të ketë gjakderdhje në Mal të Zi. Në janar 2017, ai u shkarkua si drejtor i RISI. Mediat perëndimore raportuan se largimi i saj nga ai post ishte rezultat i një grushti të dështuar në Mal të Zi
Në të njëjtën periudhë, milioneri rus dhe pronari i TV Konstandinopojës Konstantin Malofeyev luajti një rol të dukshëm në profilizimin e aktiviteteve hibride ndaj Malit të Zi, të cilit iu ndalua hyrja në Mal të Zi në vitin 2015 për shkak të sanksioneve të BE-së në kontekstin e aneksimit të Krimesë, si dhe për financimin e rebelimit në Ukrainën lindore në vitin 2014. vjet. Në raportin e Departamentit të Shtetit Shtyllat e Ekosistemit Rus të Dezinformimit dhe Propagandës thuhet se media Katehon dhe themeluesi i saj Malofejev janë të përfshirë në procesin zgjedhor në Bosnje dhe Hercegovinë, në blerjen e mediave në Greqi, Bullgari dhe Serbi, si dhe në grushtin e shtetit. përpjekje në Mal të Zi. Në vitin 2015, nëpërmjet fondacionit të tij, Fondit të Shën Vasilit të Madh, ai sponsorizoi sjelljen e zjarrit të mbarë në Mal të Zi
Indikative është përmbajtja e e-mailit të hakuar të Aleksandar Usovskit, një prej bashkëpunëtorëve të Konstantin Malofeev. Në një mesazh që i dërgoi më 28 nëntor 2016 drejtoreshës së TV Konstandinopojës, Alena Sharojkina, ai propozoi aktivitete hibride për Poloninë që do të bënin të harrohej fiasko e Konstantin Malofejevit nga Mali i Zi dhe se askush nuk do ta kujtonte për dështimin nga Mali i Zi. por si njeri që hodhi hapin e parë drejt shkatërrimit të rusofobisë në Poloni.
Me kalimin e viteve, Rusia nuk është shmangur nga përdorimi i agjencive të inteligjencës si një mjet i rëndësishëm i politikës së jashtme dhe veprimit hibrid, duke afirmuar veprimet subversive si një mjet për të arritur qëllimet gjeopolitike. Shërbimet e inteligjencës të Federatës Ruse padyshim kanë një rol të rëndësishëm për të luajtur në përpjekjen për të rivendosur ndikimin global të shtetit rus. Aktivitetet hibride të GRU-së në territorin e Evropës dhe Malit të Zi tregojnë kompleksitetin dhe shumëllojshmërinë e taktikave që përdor kjo agjenci e inteligjencës për të arritur qëllimet e saj strategjike. Edhe pse në skenën publike në Mal të Zi, ka një përpjekje të vazhdueshme për të relativizuar veprimtarinë malinje të Rusisë, aktivitetet hibride të GRU në të gjithë Evropën, përfshirë Malin e Zi, nuk mund të diskutohen
