Gazeta gjermane Tageszeitung shkruan se që nga viti 1993 NATO ndërhyri në luftën në Bosnje dhe Hercegovinë dhe kështu shpëtoi mijëra njerëz. Ai shton se në vitin 1994 ai “madje parandaloi një gjenocid, por paqja në Bosnje dhe Hercegovinë kërcënohet përsëri”.
Ky vit shënon 25 vjet nga fundi politik i Sllobodan Millosheviqit dhe bombardimi i Serbisë nga NATO, shkruan Alexander Rothert në një artikull të autorit të botuar në gazetën Tageszeitung nga Berlini.
“Që nga viti 1989, Millosheviqi u përpoq të vinte një pjesë të madhe të Jugosllavisë nën kontrollin e Beogradit, për të bashkuar të gjitha territoret e banuara nga serbët. Për ta arritur këtë, ai bëri katër luftëra me APJ-në dhe trupat paraushtarake: shkurtimisht në Slloveni, nga viti 1991. në Kroaci, që nga viti 1992 në Bosnje dhe Hercegovinë dhe nga viti 1998 në Kosovë”, shkruan politologu gjerman, përcjell Deutsche Welle.
Më pas ai i referohet fjalës së kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, “Shpëtoni NATO-n. Ai më shpëtoi atdheun tim” nga një artikull i botuar në edicionin e së shtunës të New York Times dhe shprehet: “Është më pak e njohur se që nga viti 1993. NATO ndërhyri në luftën në Bosnje dhe kështu shpëtoi mijëra jetë, si dhe që në vitin 1994 ai madje parandaloi një gjenocid”.
Në të njëjtën kohë, Rothert shpjegon se si ndërhyrjet e NATO-s në BeH dhe Kosovë ishin thelbësisht të ndryshme: ndërsa OKB-ja i kërkoi NATO-s që të ndërhynte në BeH vetëm si “zgjidhja e fundit”, në Kosovë NATO ishte “plotësisht e përfshirë në operacione dhe mund të vepronte lirisht”.
Rothert: SHBA dhe NATO parandaluan gjenocidin që kërcënoi Gorazhden
Eksperti gjerman tregon se në mars të vitit 1993 filloi përfshirja e NATO-s në ndalimin e fluturimeve mbi Bosnje-Hercegovinë dhe se në shkurt të vitit 1994 u zhvillua aksioni i parë luftarak. Pastaj avionët F-16 rrëzuan katër avionë luftarakë serbë.
Ai më pas deklaron: “Zbatimi i zonës së ndalim-fluturimit nuk njihet mjaftueshëm, megjithëse aviacioni serb mund të kishte shkaktuar shkatërrim shumë më të madh nga ajri se artileria serbe nga toka. Kjo shpëtoi jetë të panumërta të civilëve dhe trupave qeveritare.”
Rothert pastaj kthen një vështrim prapa në rrethimin e Gorazhdes në prill 1994, kur trupat e gjeneralit Ratko Mladiq ishin tashmë në rrugën e tyre për të pushtuar këtë zonë të mbrojtur të OKB-së, në të cilën kishte mbi 60,000 njerëz.
“Sulmet ajrore dhe presioni i madh politik dhe diplomatik i SHBA-së dhe NATO-s parandaluan gjenocidin e kërcënuar, të cilin trupat serbe fatkeqësisht e kryen 15 muaj më vonë në enklavën e afërt të Srebrenicës”, shkruan Rottert për gazetën gjermane Tageszeitung
“Përfshirja më e madhe e NATO-s në Bosnje dhe Hercegovinë mund të kishte shpëtuar shumë jetë”
Në artikullin e TAZ, eksperti gjerman pretendon se “një angazhim më i gjerë i NATO-s mund të kishte shpëtuar jetë të panumërta” dhe citon gjeneralin e Forcave Ajrore të SHBA-së McPeak, i cili tha që në 1 maj 1993: “Na jepni kohë dhe ne do të fluturojmë mbi çdo pozicionin e artilerisë dhe shkatërrimin e saj”.
“Nëse OKB-ja do të kishte dëgjuar McPeak, lufta në Bosnje do të kishte përfunduar në verën e vitit 1993 dhe gjenocidi do të ishte parandaluar”, është i bindur Alexander Rhotert.
Politologu gjerman përmend si kundërshtarët më të mëdhenj të sulmeve ajrore Sekretarin e Përgjithshëm të atëhershëm të OKB-së, japonezin Yasushi Akashi dhe gjeneralin francez Bernard Janvier, përkatësisht përfaqësuesit e tyre ushtarakë dhe politikë. Ata autorizuan sulme ndaj pozicioneve serbe rreth Srebrenicës “si alibi” pasi trupat e Mlladiqit kishin marrë tashmë qytetin.
Më pas erdhi sulmi nga dy F-16, pasi dhjetëra avionë luftarakë të NATO-s kishin pritur më kot urdhrat në ajër”. Në lidhje me këtë, artikulli i TAZ citon drejtuesin e operacionit F-16, holandezin Jouke Eikelboom, i cili komentoi me hidhërim: “Ishte sikur duhej të luftonim me njërën dorë të lidhur pas shpine”.
Rothert më pas vë në dukje se gjenocidi në Srebrenicë ndryshoi gjithçka dhe se SHBA filloi të ushtronte presion të madh mbi OKB-në për të miratuar sulmet ajrore.
“Kur, në fund të gushtit 1995, njësitë serbe qëlluan tre granata në tregun Markale në Sarajevë, duke vrarë 38 dhe duke plagosur mbi 150 njerëz, ora e NATO-s goditi. Pas dy javësh sulme ajrore, trupat e Mlladiq thyen rrethimin më të gjatë të një qyteti. ” shkruan ai. Rothert përfundon: “NATO mund të jetë krenare që përfundoi dy luftërat e para në Evropë pas vitit 1945, shpëtoi jetë të panumërta në Bosnje dhe parandaloi gjenocidin e dytë në Kosovë.”
Ambasadori rus kërcënoi dy herë BeH me një “skenar ukrainas”
Eksperti gjerman më pas kthehet në të tashmen dhe thotë se, 30 vjet më vonë, presidenti i Republikës Srpska Milorad Dodik, duke anashkaluar forcat e armatosura legjitime dhe multietnike të vendit, “ndërtoi forca të rëndësishme paraushtarake dhe i pajisi me armë për luftë” dhe se një pjesë e këtyre forcave “çdo vit parakalon në një marshim antikushtetues me rastin e Ditës së RS, në prani të diplomatëve rusë, kriminelëve të dënuar të luftës dhe përfaqësuesve të qeverisë nga Beogradi”.
“Edhe pse Përfaqësuesi i Lartë për Bosnje dhe Hercegovinën, Christian Schmidt, shpalli vitin e kaluar se nuk do të lejonte një paradë të paligjshme, ai nuk bëri asgjë për ta parandaluar atë. Ka mbetur pak nga pavarësia e RS dhe aneksimi i saj në Serbi. Kjo do të kompletoni projektin e Serbisë së Madhe nga Dodik dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili filloi nga Millosheviç në vitin 1991”, shkruan Alexander Rhotert për Tageszeitung dhe e përfundon artikullin me fjalët:
“Ambasadori rus e kërcënoi Bosnjën dy herë me një ‘skenar ukrainas’. Meqenëse Schmidt, duket se nuk dëshiron të inatos shumë përfaqësuesit e Serbisë së Madhe të ardhshme, ka vetëm një mundësi për të shpëtuar Marrëveshjen e Dejtonit dhe Bosnjën: një gjë domethënëse. forcimi i misionit të EUFOR-it, Althea, BE-ja duhet të veprojë në mënyrë parandaluese – derisa ka ende kohë”.
Si politolog dhe diplomat, Alexander Rothert është marrë me situatën në ish-Jugosllavi që nga viti 1991. Ai punoi për OKB, NATO, OSBE, OHR dhe BE, kryesisht në zbatimin e paqes në BeH dhe Ballkanin Perëndimor. Si nënkolonel, ai ishte edhe këshilltar i Bundeswehr-it për misionet e huaja.
