Muajin e kaluar, drejtori i CIA-s William Burns vizitoi tre vende të Ballkanit Perëndimor – Bosnjë dhe Hercegovinën, Serbinë dhe Kosovën – ku potenciali për konflikte serioze mbetet i lartë.
Shumë e vlerësuan këtë vizitë si vizitën më domethënëse në rajon në pesëmbëdhjetë vitet e fundit, e cila synonte të vinte “vijat e kuqe” për lidershipin politik të rajonit, thuhet në analizën e Institutit Robert Lansing.
Ndalesa e parë e Burns ishte Bosnja dhe Hercegovina, ku ai u takua me anëtarët e Presidencës së BiH-së, të cilëve u dërgoi një mesazh për Milorad Dodik, udhëheqësin kontrovers të entitetit të BiH-së, i cili qëndron mes Putinit dhe Perëndimit si kukulla e Vuçiqit.
Dodik është i njohur për politikën e tij përçarëse, duke përfshirë kërcënimet për të ndarë Republikën Srpska nga Bosnja dhe Hercegovina, mbajtjen e lidhjeve të ngushta me Rusinë, promovimin e gjuhës së urrejtjes kundër boshnjakëve dhe mohimin e gjenocidit të Srebrenicës
Pas vizitës në Burns, Dodik vuri në dukje se ai kurrë nuk kishte ndërmend të ndante entitetin e RS nga Bosnje dhe Hercegovina.
Edhe pse vizita e Burns në Serbi ishte dukshëm e ulët, roli i Serbisë si qendër për aktivitetet e inteligjencës ruse dhe marrëdhëniet e saj në rritje me Kinën ka të ngjarë të kenë luajtur një rol në vizitë.
Ardhja e Burns në Beograd nuk ishte një dhuratë për presidentin Aleksandar Vuçiq, por më tepër një pasqyrim i shqetësimeve më të gjera gjeopolitike që përfaqëson Serbia.
Ndërkohë, vizita e Burns në Kosovë ka ndodhur në një periudhë tensioni mes qeverisë amerikane dhe Kosovës.
Ambasadori amerikan në Prishtinë, Jeff Hovenier, së fundmi ka shprehur shqetësimin e tij se qeveria e Kosovës në disa raste po sfidon interesat e SHBA-së në këtë zonë
Si SHBA ashtu edhe BE-ja i kanë bërë thirrje kryeministrit të Kosovës Aljbin Kurti që t’u përmbahet kërkesave ndërkombëtare, veçanërisht duke shmangur veprimet që konsiderohen të njëanshme.
Para disa ditësh, gjatë një takimi me kryeministrin Kurti, disa figura të njohura nga Serbia shprehën shqetësimin për zhvillimin e mundshëm të ngjarjeve në rajon.
Sonja Biserko, presidente e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, së bashku me Nenad Çanak, ish-kryetar i Lidhjes socialdemokrate të Vojvodinë dhe Mark Baskin, këshilltar i lartë nga Qendra për Dialog Humanitar, shprehën shqetësimin lidhur me raportimet se po ndërtohen banesa për serbët e Kosovës, veçanërisht ata nga rajoni verior, në rajonin e Sanxhakut të Serbisë.
Ata i kanë bërë thirrje qeverisë së Kosovës që t’i verifikojë këto raporte
Treguesit thonë se Vuçiq mund të orkestrojë një plan që përfshin zhvendosjen e serbëve të veriut të Kosovës në Serbi.
“Vuçiq, në gjendjen e tij të vështirë, mund të shpikë një justifikim për të akuzuar Kosovën për spastrim etnik të serbëve, i cili mund të çojë në një situatë shqetësuese humanitare dhe pasoja të rënda për Kosovën në skenën ndërkombëtare”, thuhet në analizën e institutit amerikan, transmeton Telegrafi.
Çdo shkëmbim i popullsisë është i rrezikshëm dhe mund të shkaktojë konflikte më të mëdha në të ardhmen.
Ndërkohë, Miroslav Lajçak, i dërguari special i BE-së për Ballkanin Perëndimor, ditë më parë u takua me Vuçiqin. Pas bisedës së tyre, Vuçiq njoftoi se do t’i drejtohet publikut për situatën në 72 orët e ardhshme
Ngjarje të tilla po ndodhin vetëm pak ditë para përvjetorit të sulmit terrorist të 24 shtatorit ndaj policisë së Kosovës në Banjskë, ku mbeti i vrarë polici Afrim Bunjaku.
Të mërkurën, Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur aktakuzë për 45 persona, përfshirë Milan Radoiçiqin, në lidhje me sulmin. Bashkimi Evropian e mirëpriti aktakuzën.
Zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, theksoi se “BE ka bërë thirrje vazhdimisht që Serbia të sjellë para drejtësisë të gjithë ata që janë përfshirë në këtë sulm brutal”.
“Ngritja e aktakuzës do të thotë se tani do të fillojë procedura gjyqësore dhe presim një zgjidhje të plotë të këtij procesi”.
Serbia ende nuk ka ndërmarrë ndonjë hap konkret për të sjellë para drejtësisë autorët e sulmeve në Banja e Drejtësisë, pavarësisht se shumë prej tyre janë brenda kufijve të Serbisë
