Izraeli ka zgjeruar ndjeshëm ndikimin e tij në Rripin e Gazës që kur rifilloi luftën kundër Hamasit muajin e kaluar.
Ai tani kontrollon më shumë se 50% të territorit, duke i detyruar palestinezët të jetojnë në zona gjithnjë e më të vogla të vendit, shkruan AP.
Bëhet e ditur se zona më e madhe e afërt e kontrolluar nga ushtria izraelite është rreth kufirit të Gazës, ku ushtria ka shkatërruar shtëpitë, tokat bujqësore dhe infrastrukturën palestineze deri në atë pikë sa i ka bërë ato të pabanueshme, sipas dëshmive të ushtarëve izraelitë dhe raporteve nga organizatat e të drejtave të njeriut.
Kjo zonë tampon ushtarak është dyfishuar në madhësi javët e fundit.
Izraeli po e portretizon shtrëngimin e tij të kontrollit si një domosdoshmëri të përkohshme për t’i bërë presion Hamasit që të lirojë pengjet e mbetura të marra gjatë sulmit të 7 tetorit 2023, që nisi luftën.
Megjithatë, territori që ai mban, duke përfshirë korridorin që ndan pjesën veriore të territorit nga ajo jugore, mund të përdoret për kontroll afatgjatë, paralajmërojnë grupet e të drejtave të njeriut dhe ekspertët e Gazës.
Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha javën e kaluar se Izraeli, edhe pas “shkatërrimit” të Hamasit, do të mbajë kontrollin e sigurisë mbi Gazën dhe do të inkurajojë palestinezët të largohen.
“Shkatërrimi pranë kufirit izraelit dhe zgjerimi sistematik i zonës tampon kanë ndodhur që nga fillimi i luftës 18 muaj më parë”, deklaruan pesë ushtarë izraelitë.
“Ata shkatërruan gjithçka që mundën, qëlluan mbi gjithçka që dukej funksionale… Palestinezët nuk do të kenë asgjë për t’u kthyer, ata nuk do të kthehen kurrë”, tha një ushtar.
Ai dhe katër të tjerët folën në kushte anonimiteti nga frika e hakmarrjes.
Ndërkohë, një raport që dokumenton dëshmitë e ushtarëve që ndodheshin në zonën tampon u publikua nga Breaking The Silence, një grup veteranësh kundër pushtimit.
Disa ushtarë – duke përfshirë disa që folën me AP – përshkruan se si ushtria e ktheu zonën në një djerrinë të madhe.
“Përmes shkatërrimit të gjerë dhe të qëllimshëm, ushtria hodhi bazat për kontrollin e ardhshëm izraelit të zonës”, tha grupi.
E pyetur për dëshmitë e ushtarëve, ushtria izraelite tha se po vepronte për të mbrojtur vendin e saj dhe për të përmirësuar sigurinë në komunitetet jugore të shkatërruara nga sulmi i 7 tetorit, i cili vrau rreth 1200 njerëz dhe mori 251 pengje.
Ushtria ndër tjera tha se nuk dëshiron të dëmtojë civilët në Gaza dhe po i përmbahet ligjit ndërkombëtar.
Ndarja e Gazës në pjesë
Në ditët e para të luftës, trupat izraelite detyruan palestinezët nga komunitetet pranë kufirit të largoheshin dhe shkatërruan tokën për të krijuar një zonë tampon më shumë se një kilometër të thellë, sipas Breaking The Silence.
Trupat e saj kanë kapur gjithashtu një pjesë të tokës përmes Gazës të njohur si Korridori Netzarim që izolon pjesën veriore të territorit, duke përfshirë qytetin e Gazës, nga pjesa tjetër e brezit të ngushtë bregdetar ku jetojnë më shumë se 2 milionë njerëz.
Kur Izraeli rifilloi luftën muajin e kaluar, ai dyfishoi madhësinë e zonës tampon, duke e zgjeruar atë deri në 3 kilometra brenda Gazës në disa vende, sipas një harte të lëshuar nga ushtria.
“Zona tampon dhe Korridori Netzarim përbëjnë të paktën 50% të Rripit të Gazës”, tha Yaakov Garb, profesor i studimeve mjedisore në Universitetin Ben Gurion, i cili ka studiuar modelet izraelito-palestineze të përdorimit të tokës për dekada.
Javën e kaluar, Netanyahu njoftoi se Izraeli synon të krijojë një korridor tjetër përmes Gazës jugore, duke shkëputur qytetin e Rafahut nga pjesa tjetër e territorit.
Kontrolli i Izraelit mbi Gazën është edhe më i madh, duke marrë parasysh zonat ku civilët u urdhëruan kohët e fundit të evakuoheshin përpara sulmeve të planifikuara.
Lagjet u kthyen në gërmadha
Pesë ushtarë që folën për AP thanë se forcat izraelite u urdhëruan të shkatërronin tokën bujqësore, tubacionet e ujitjes, të korrat dhe pemët, si dhe mijëra ndërtesa, duke përfshirë strukturat e banimit dhe ato publike, në mënyrë që militantët të mos kishin ku të fshiheshin.
Disa ushtarë thanë se njësitë e tyre shkatërruan më shumë ndërtesa sesa mund të numëronin, duke përfshirë komplekse të mëdha industriale.
Ushtari pretendon se zona tampon ishte një “zonë vrasëse”
Ushtarët thanë se zona tampon nuk kishte kufij të shënuar dhe se palestinezët që hynë u sulmuan me armë zjarri.
Një ushtar nga një njësi tankesh tha se një makineri po rrafshonte tokën duke krijuar një “zonë të vrasjes” dhe se kushdo që do të arrinte 500 metra larg tankeve do të qëllohej, duke përfshirë gra dhe fëmijë.
I mërzitur dukshëm, ai tha se shumë ushtarë po vepronin për hakmarrje për sulmin e 7 tetorit.
“Unë erdha atje sepse ata po na vrisnin, kështu që tani do t’i vrasim ata. Dhe kuptova se jo vetëm që po i vrisnim, por i vramë ata, gratë e tyre, fëmijët, macet, qentë dhe ua shkatërruam shtëpitë”, tha ai.
Por, ushtria thotë se sulmet e saj janë të udhëhequra nga inteligjenca dhe “shmangin dëmtimin e civilëve sa më shumë që të jetë e mundur”.
“Emigrimi vullnetar” i Benjamin Netanyahut
Ndryshe, është e paqartë se për sa kohë Izraeli synon të mbajë zonën tampon dhe territore të tjera brenda Gazës.
Duke njoftuar një korridor të ri përmes Gazës jugore, Netanyahu tha se Izraeli synon të bëjë presion ndaj Hamasit për të liruar 59 pengjet e mbetura, 35 prej të cilëve besohet të jenë të vdekur.
Ai tha gjithashtu se lufta mund të përfundojë vetëm kur Hamasi të shkatërrohet dhe udhëheqësit e tij të largohen nga Gaza, pas së cilës Izraeli do të marrë kontrollin e sigurisë të territorit.
Izraeli do të zbatojë më pas thirrjen e presidentit amerikan Donald Trump për zhvendosjen e palestinezëve nga Gaza, të cilën Izraeli e quan “emigrim vullnetar”.
Disa analistë izraelitë thonë se qëllimi i zonës tampon nuk është të pushtojë Gazën, por ta sigurojë atë derisa Hamasi të shkatërrohet.
“Kjo është ajo që çdo vend i arsyeshëm do të bënte me kufijtë e tij kur kufizohet me një entitet armiqësor”, tha Kobi Michael, studiues i lartë në dy institute izraelite – Instituti për Studime të Sigurisë Kombëtare dhe Instituti Misgav.
Por organizatat e të drejtave të njeriut thonë se zhvendosja e detyruar e njerëzve është një krim i mundshëm lufte dhe një krim kundër njerëzimit.
“Në veçanti, brenda zonës tampon është një spastrim etnik, sepse është e qartë se njerëzit nuk do të lejohen kurrë të kthehen”, tha Nadia Hardman, studiuese në Human Rights Watch.
Izraeli i quan akuzat të pabaza dhe thotë se po evakuon civilët nga zonat e luftimit për mbrojtjen e tyre.
