Nga Redaksia: Analizë e intervistes së Bodo Weber (Këshilli për Politikat e Demokratizimit në Berlin)
Me zgjedhjen e Friedrich Merz-it si kancelar i ri i Gjermanisë më 6 maj, pritet që Berlini të ndërmarrë një qasje më vendimtare dhe strategjike në politikën e jashtme të Bashkimit Evropian (BE), përfshirë edhe Ballkanin Perëndimor – një rajon ku mungesa e angazhimit të qëndrueshëm evropian është kthyer në faktor destabilizues. Zëri i ekspertëve, si Bodo Weber nga Këshilli për Politikat e Demokratizimit në Berlin, është i qartë: Gjermania duhet të udhëheqë dhe jo të ndjekë.
Gjermania, në kërkim të një kthese strategjike
Në intervistën e tij për Radion Evropa e Lirë, Weber e përshkruan pozicionin e Gjermanisë si të paqartë dhe shpesh të ndikuar nga rrethanat ndërkombëtare më shumë sesa nga një vizion afatgjatë. Ai nënvizon se mungesa e një politike të qëndrueshme strategjike për rajonin, e trashëguar nga qeveritë e mëparshme të Scholzit dhe Merkelit, ka lënë një boshllëk që aktorë të jashtëm si Rusia, Kina dhe Turqia e kanë shfrytëzuar në mënyrë aktive.
Megjithatë, vizitat e para simbolike të Merz-it në Paris, Varshavë dhe Kiev, sinjalizojnë një përpjekje për të ripozicionuar Gjermaninë si aktore të fortë në hartën gjeopolitike të Evropës. Pyetja që lind natyrshëm është: a do ta përkthejë kjo qasje edhe në një strategji të re për Ballkanin?
Dialogu Kosovë–Serbi: dështimi i propozimit franko-gjerman
Një nga temat kyçe ku pritet të shihet ndikimi i qeverisë së Merz është dialogu Kosovë–Serbi. Sipas Weberit, qasja e deritanishme e Berlinit – sidomos përmes propozimit franko-gjerman – ka prodhuar dy “marrëveshje të papërmbushura”, duke e çuar procesin drejt kolapsit të plotë politik.
Kritika ndaj politikës së mëparshme është e qartë: mungesë e vullnetit politik dhe tolerancë ndaj sjelljes jo-konstruktive të regjimit të Vuçiqit. Në këtë drejtim, Merz dhe CDU-ja kanë një mundësi të rrallë për ta rishkruar qasjen ndaj Beogradit, përfshirë edhe shkëputjen eventuale nga marrëdhëniet e privilegjuara me partinë SNS, si një hap simbolik për një politikë më të bazuar në vlera sesa në kalkulime të brendshme.
Procesi i Berlinit dhe zgjerimi i BE-së
Ndryshe nga paqartësitë që shoqëruan kancelarin Scholz, marrëveshja aktuale e koalicionit e udhëhequr nga Merz e konfirmon përkushtimin për vazhdimin e Procesit të Berlinit. Ky angazhim, sipas Weberit, është jetik për ruajtjen e besueshmërisë së BE-së në Ballkan.
Në anën tjetër, Weber shpreh skepticizëm për mbështetjen e mundshme të CDU/CSU-së ndaj konceptit të “anëtarësimit të shkallëzuar”, që e përshkruan si një alternativë të rrezikshme ndaj integrimit të plotë. Nëse kancelari i ri nuk e adreson këtë çështje me vendosmëri, mund të dërgohet një mesazh i dëmshëm në rajon – se vendet e Ballkanit nuk janë të mirëpritura si anëtare të barabarta në familjen evropiane.
Kosova dhe Asociacioni: midis presionit dhe partneritetit
Në çështjen e ndjeshme të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, Weber vë në pah se Gjermania nuk ka qenë aq e prerë sa Franca në kushtëzimin e anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës me themelimin e këtij mekanizmi. Nëse politika e Merz-it vazhdon me të njëjtën paqartësi, pa një strategji të qartë për dialogun dhe statusin e Kosovës, rrezikohet jo vetëm procesi i integrimit të saj, por edhe pozicioni i BE-së si ndërmjetës i besueshëm.
Mbështetja për zhvillim dhe sfidat gjeopolitike
Në aspektin bilateral, Weber pret që marrëdhëniet mes Gjermanisë dhe Kosovës të mbeten të qëndrueshme, sidomos falë ruajtjes së ministrisë së Zhvillimit si ent i veçantë. Kjo do të thotë që ndihma për Kosovën nuk do të pësojë shkurtime drastike, gjë që është thelbësore në një periudhë kur aktorët e tretë si Rusia dhe Kina janë më aktivë se kurrë në rajon.
Nga ana tjetër, nëse Gjermania nuk ndihmon në ndërtimin e një fronti të bashkuar perëndimor ndaj ndikimit të këtyre aktorëve, atëherë rrezikon të humbasë edhe më shumë terren politik dhe simbolik në Ballkanin Perëndimor.
Kancelaria e Merzit ka në dorë një moment kyç për të rikthyer Gjermaninë në rolin që shumëkush e sheh si të natyrshëm – atë të udhëheqëses së politikës evropiane ndaj Ballkanit. Por për ta arritur këtë, nuk mjaftojnë vizitat simbolike apo deklaratat politike. Nevojitet një strategji e qartë, e qëndrueshme dhe e bazuar në parime demokratike, për të adresuar sfidat komplekse të rajonit dhe për të ringjallur besimin në projektin evropian.
Nëse Merz zgjedh të ecë në këtë rrugë, Gjermania mund të bëhet përsëri faktori kryesor i stabilitetit, integrimit dhe zhvillimit në Ballkanin Perëndimor. Nëse jo, vakumi që do të mbetet mund të mbushet nga aktorë që ndjekin agjenda të tjera.
