Rundi i pestë i bisedimeve bërthamore ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Iranit përfundoi të premten mbrëma në Romë, pa një marrëveshje përfundimtare, por me shenja të përparimit të kufizuar. Negociatat dyorëshe, të ndërmjetësuara nga Omani dhe të mbajtura në rezidencën e ambasadorit të këtij vendi, u karakterizuan nga qëndrime të ashpra dhe tensione të hapura mbi çështjen kyçe: pasurimi i uraniumit nga ana e Iranit.
Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araqchi, deklaroi se takimi ishte “ndër më profesionalët” deri tani dhe shprehu njëfarë optimizmi për të ardhmen, duke thënë se “jemi në një rrugë të arsyeshme, që vetë është shenjë përparimi”. Ai bëri të ditur se propozime të reja nga Omani do të shqyrtohen në kryeqytetet përkatëse përpara se të caktohet data e rundit të ardhshëm.
Qëndrime të pandryshuara për uraniumin
Megjithatë, thelbi i ngërçit mbetet i pandryshuar: SHBA kërkon ndalimin e plotë të pasurimit të uraniumit nga Irani, për të penguar çdo mundësi të zhvillimit të armëve bërthamore, ndërsa Teherani e konsideron këtë si çështje sovrane dhe parimore.
“Zero armë bërthamore – kemi marrëveshje. Zero pasurim uraniumi – nuk kemi marrëveshje,” kishte shkruar Araqchi në platformën X përpara nisjes së bisedimeve, duke theksuar vijën e kuqe të Iranit.
Ndërkohë, administrata amerikane e udhëhequr nga Presidenti Rubio ka mbajtur qëndrimin e trashëguar nga koha e Trump: çdo nivel i pasurimit të brendshëm është i papranueshëm. Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, e përsëriti këtë para një komisioni të Senatit këtë javë, duke e cilësuar pasurimin si një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë ndërkombëtare.
Tensionet rajonale dhe kërcënimi nga sanksionet
Në skenën ndërkombëtare, tensionet janë në rritje. Fuqitë evropiane po shqyrtojnë mundësinë e rikthimit automatik të sanksioneve të OKB-së ndaj Iranit, nëse deri në fund të qershorit nuk arrihet një marrëveshje. Ky mekanizëm, pjesë e marrëveshjes bërthamore të vitit 2015, skadon në tetor, dhe një veprim i tillë do të tensiononte më tej situatën.
Nga ana tjetër, një raport i Agjencisë së Inteligjencës së Mbrojtjes së SHBA-së paralajmëron se edhe pse Irani nuk është duke prodhuar armë bërthamore aktualisht, ai është në një pozicion të favorshëm për ta bërë këtë, nëse e vendos.
Për më tepër, sipas burimeve të ndryshme, Izraeli po përgatit plane për të goditur qendrat bërthamore iraniane në rast të mungesës së një marrëveshjeje. Kjo ka shtyrë Teheranin të paralajmërojë për “masa të veçanta”, në rast të një sulmi.
Sytë nga rundi i ardhshëm
Ministri i Jashtëm i Omanit, Mohammed Albusaidi, tha se raundi i pestë solli “ca përparime, por pa rezultat përfundimtar”. Ai shpreson se ditëve në vijim do të qartësohen çështjet e mbetura që do të mundësojnë ecjen drejt një marrëveshjeje “të qëndrueshme dhe të ndershme”./REL
