Irani kundërshtoi të premten sugjerimet për zgjatjen e një rezolute të OKB-së që ratifikon një marrëveshje bërthamore të vitit 2015, ndërsa filloi bisedimet e para ballë për ballë me fuqitë perëndimore që kur Izraeli dhe SHBA-të e bombarduan atë muajin e kaluar.
Delegacione nga Irani, Bashkimi Evropian dhe i ashtuquajturi grupi E3 i Francës, Britanisë dhe Gjermanisë, mbërritën në konsullatën iraniane në Stamboll për bisedime që mbikëqyrësi bërthamor i Kombeve të Bashkuara tha se mund të ofrojnë një mundësi për të rifilluar inspektimet.
Vendet evropiane, së bashku me Kinën dhe Rusinë, janë palët e mbetura në një marrëveshje të vitit 2015 – nga e cila SHBA-të u tërhoqën në vitin 2018 – që hoqi sanksionet ndaj Iranit në këmbim të kufizimeve në programin e tij bërthamor.
Afati i fundit i 18 tetorit po afron me shpejtësi kur skadon rezoluta që rregullon atë marrëveshje.
Në atë pikë, të gjitha sanksionet e OKB-së ndaj Iranit do të hiqen nëse një mekanizëm “rikthimi” nuk aktivizohet të paktën 30 ditë më parë. Kjo do të rivendoste automatikisht ato sanksione, të cilat synojnë sektorë nga hidrokarburet te bankat dhe mbrojtja.
Për t’i dhënë kohë që kjo të ndodhë, E3 ka vendosur një afat deri në fund të gushtit për të ringjallur diplomacinë. Diplomatët thonë se duan që Irani të ndërmarrë hapa konkretë për t’i bindur ata të zgjasin afatin deri në gjashtë muaj.
Irani do të duhet të marrë angazhime për çështjet kyçe, duke përfshirë bisedimet eventuale me Uashingtonin, bashkëpunimin e plotë me Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) të OKB-së dhe llogaritjen e 400 kg (880 paund) uranium të pasuruar shumë, pothuajse të nivelit të armëve, vendndodhja e të cilit është e panjohur që nga sulmet e muajit të kaluar.
Minuta para fillimit të bisedimeve, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme iraniane, Esmaeil Baghaei, i tha agjencisë shtetërore të lajmeve IRNA se Irani e konsideronte diskutimin për zgjatjen e Rezolutës 2231 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së si “të pakuptimtë dhe të pabazë”.
Kreu i IAEA-së, Rafael Grossi, tha se ishte optimist se vizitat e inspektimit bërthamor mund të jenë në gjendje të rifillojnë këtë vit dhe se ishte e rëndësishme të diskutoheshin detajet teknike tani.
“Duhet të biem dakord se ku të shkojmë, si ta bëjmë. Duhet ta dëgjojmë Iranin në lidhje me atë që ata konsiderojnë se duhet të jenë masat paraprake që duhen marrë”, u tha ai gazetarëve në Singapor.
