Kryeministrja italiane, Giorgia Meloni, ka reaguar ashpër ndaj një vendimi të Gjykatës së Drejtësisë së Bashkimit Evropian (GD BE), i cili konsiderohet një goditje për një nga nismat më të debatueshme të qeverisë së saj në fushën e emigracionit: marrëveshjen me Shqipërinë për krijimin e qendrave të përpunimit të azilkërkuesve.
Në vitin 2023, Meloni nënshkroi një marrëveshje me qeverinë shqiptare për të ngritur qendra në Gjadër dhe Shëngjin, ku do të trajtoheshin kërkesat për azil të emigrantëve të shpëtuar në Detin Mesdhe, që vinin nga vende të konsideruara “të sigurta”. Por vendimi i GD BE-së thekson se një vend mund të shpallet “i sigurt” vetëm nëse kjo bazohet në kritere të qarta, objektive dhe në një procedurë që lejon rishikim gjyqësor efektiv.
Zyra e Kryeministres italiane e kritikoi vendimin si ndërhyrje në kompetencat kombëtare dhe e akuzoi gjykatën për “dobësim të politikave kundër emigracionit të paligjshëm”.
“Ky është një vendim që duhet të shqetësojë të gjithë,” thuhet në deklaratën zyrtare. “Gjykata ka vendosur që opinionet e gjyqtarëve të kenë përparësi ndaj vlerësimeve të institucioneve demokratike të vendit.”
Zëvendëskryeministri Matteo Salvini e quajti vendimin “skandaloz” dhe një tjetër shenjë të një “Evrope që nuk funksionon”, ndërsa opozita italiane e mirëpriti vendimin si një konfirmim të dështimit të projektit të qendrave në Shqipëri.
Vendimi i GD BE-së erdhi pas një ankese nga dy shtetas të Bangladeshit, të cilëve u ishte refuzuar kërkesa për azil në Shqipëri, pasi Bangladeshi ishte shpallur “vend i sigurt” nga qeveria italiane në vitin 2024 – një vendim që, sipas tyre, nuk kishte asnjë justifikim publik dhe nuk mund të kontestohej ligjërisht.
Sipas organizatës Freedom House, Bangladeshi është “pjesërisht i lirë”, me raste të përndjekjes politike dhe dhunës – gjë që e vë në pikëpyetje sigurinë për të gjithë qytetarët, dhe për rrjedhojë përforcon argumentin e Gjykatës Evropiane se asnjë vend nuk mund të konsiderohet “i sigurt” nëse të drejtat themelore nuk zbatohen për të gjithë në mënyrë të barabartë.
Pavarësisht vendimit, qeveria italiane vazhdon të përdorë qendrat në Shqipëri për të strehuar dhjetëra emigrantë me kërkesa të refuzuara dhe në pritje të deportimit. Kryeministrja Meloni ka deklaruar se nuk do të tërhiqet nga projekti, duke e quajtur atë një instrument kyç për të parandaluar kalimet e rrezikshme në Mesdhe.
Ndërkohë, deputetë të opozitës italiane, si Matteo Orfini nga Partia Demokratike, kanë kërkuar llogari për dështimin, duke e cilësuar marrëveshjen si një “abuzim ligjor” që ka kushtuar rreth 1 miliard euro fonde publike.
“A do të kërkojë ndokush falje? A do të japë kush dorëheqjen?”, shkroi Orfini.
Edhe Lëvizja Pesë Yjet e kritikoi qasjen e Melonit, duke e përshkruar si të mbushur me “improvizim dhe slogane bosh”.
Ligji i ri i BE-së për azilin, i cili pritet të hyjë në fuqi në vitin 2026, mund të ndryshojë standardet aktuale, por deri atëherë, qeveria italiane përballet me kufizime të qarta në përkufizimin dhe trajtimin e vendeve si të “sigurta”.
