Sistemi bankar në Kosovë po përjeton një rritje të vazhdueshme të numrit të kredimarrësve, me të dhënat më të fundit që tregojnë se afro 40% e të punësuarve në vend kanë kredi aktive.
Sipas Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), nga 1 janari deri më 27 gusht 2025 janë regjistruar 26,029 kredi të reja, krahasuar me 24,805 në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar – një rritje prej gati 5%.
BQK vlerëson se faktorët kryesorë të kësaj rritjeje janë nevojat financiare të ndërmarrjeve dhe ekonomive familjare, si dhe kushtet më të favorshme të ofertës bankare.
Vetëm në gjashtëmujorin e parë të vitit 2025, numri i kredive të reja është rritur me 11.8%, ndërsa vlera totale e tyre ka shënuar një rritje prej 20.5%, duke arritur në 244.8 milionë euro më shumë se në vitin paraprak.
Megjithatë, sipas ekonomistit Bashkim Mustafa, orientimi i kredive mbetet problematik. Ai thekson se pjesa më e madhe e huamarrjes është e natyrës konsumuese, e cila nuk kontribuon drejtpërdrejt në zhvillimin ekonomik.
“Nëse këto kredi do të kanalizoheshin në sektorin prodhues dhe në hapjen e vendeve të punës, do të kishim një efekt pozitiv në rritjen ekonomike. Por, raporti i BQK-së tregon se shumica e tyre përdoren për mbulimin e kostos së jetesës, që është bërë e papërballueshme për qytetarët,” tha Mustafa.
Mustafa paralajmëron se në mungesë të një reflektimi nga ana e qeverisë për rritjen e të ardhurave dhe pagave, qytetarët do të vazhdojnë të mbështeten në kredi për të përballuar nevojat bazike.
“Pa ndërhyrje në politikat fiskale dhe pa rritje të të ardhurave, kredia do të mbetet mjeti kryesor për mbijetesë,” shton ai.
Në anën tjetër, BQK njofton se niveli i kredive me probleme ka arritur në pikën më të ulët historike – rreth 2% e totalit të kredive. Ky tregues e pozicionon sistemin bankar të Kosovës krahas vendeve evropiane për sa i përket stabilitetit dhe menaxhimit të rrezikut.
Ndërsa të dhënat flasin për një sistem bankar të qëndrueshëm dhe të besueshëm, përmasat e huamarrjes konsumuese ngrejnë pikëpyetje mbi qëndrueshmërinë sociale dhe ekonomike afatgjatë. Me 40% të të punësuarve që mbajnë kredi aktive, nevoja për politika të balancuara ekonomike dhe sociale bëhet gjithnjë e më urgjente.
