Mali i Zi është një nga vendet kandidate në BE dhe shpreson të përfundojë bisedimet e pranimit me Brukselin vitin e ardhshëm. Dështimi mund të dëmtojë besueshmërinë e BE-së dhe të dërgojë një “sinjal të tmerrshëm” për kandidatët e tjerë, paralajmëron zëvendëskryeministri i saj.
Bashkimi Evropian do të paguajë një kosto “të madhe” gjeopolitike dhe do të “humbë besueshmërinë” nëse nuk arrin të zgjerohet, tha për Euronews zëvendëskryeministri i Malit të Zi, Filip Ivanoviç.
Duke folur në një intervistë kokë më kokë gjatë samitit të zgjerimit të Euronews në Bruksel të martën, Ivanoviç tha: “Nëse zgjerimi nuk ndodh — jo vetëm me Malin e Zi, por edhe me vendet e tjera kandidate — atëherë vetë koncepti i Bashkimit Evropian humbet besueshmërinë e tij: Nuk është evropian dhe nuk është më një bashkim.”
“Për ne, do të jetë një situatë shkatërruese (…) dhe do të ishte një sinjal i tmerrshëm për të gjitha vendet e tjera kandidate, sepse atëherë do të kuptonin se çfarëdo që bëjnë është e kotë”, shtoi ai. “Dhe kjo është diçka që nuk mund ta pranojmë.”
Pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në vitin 2022 ka injektuar energji të re në procesin e gjatë të fjetur të zgjerimit të bllokut evropian, ndërsa Brukseli kërkon të integrojë vendet në krahun e tij lindor dhe juglindor.
Mali i Zi, më i vogli nga nëntë vendet e njohura si vende kandidate për në BE, është aktualisht më i përparuari në zbatimin e reformave kushtetuese, gjyqësore dhe ekonomike të kërkuara që Brukseli të konsiderojë një vend gati për t’u anëtarësuar.
Ivanoviç përsëriti qëllimin e qeverisë së tij për të përfunduar bisedimet e pranimit në vitin 2026, duke hapur rrugën për anëtarësim zyrtar deri në janar 2028. “Kjo është arsyeja pse po themi 28 deri në 28: pra 28 shtete anëtare deri në vitin 2028”, shpjegoi ai.
Ai foli disa orë pasi Komisioni Europian publikoi raportin e tij vjetor mbi progresin e vendeve kandidate në zbatimin e reformave të tyre, në të cilin e përshkroi Malin e Zi si në rrugën e duhur për të përmbushur objektivat e tij nëse ruan “ritmin e reformave”.
Mali i Zi synon anëtarësimin “të plotë”
Procesi i zgjerimit të BE-së, ndonëse shumë teknik, kërkon gjithashtu mbështetjen unanime të të gjitha shteteve anëtare në faza të shumta të procesit.
Aplikimi i Ukrainës aktualisht po pezullohet nga Viktor Orbán i Hungarisë, i cili vitet e fundit ka përdorur të drejtën e vetos për të bllokuar disa vendime të politikës së jashtme të BE-së. Kjo ka ngritur pyetje se si proceset vendimmarrëse të bllokut mund të mbijetojnë në një Bashkim të zgjeruar me deri në 30 ose më shumë vende.
Zyrtarët e BE-së në Bruksel kanë folur për mundësinë e pranimit të anëtarëve të rinj pa u dhënë atyre të drejta të plota vote. I pyetur për këtë perspektivë, Ivanoviç tha: “Ajo që synojmë është anëtarësimi i plotë.”
“E kuptoj nga vijnë këto shqetësime. Por Mali i Zi ka qenë prej vitesh në përputhje, 100% në përputhje, me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së.”
Një rrezik që anëtarët e rinj të mos i përmbahen vlerave themelore të BE-së, siç janë sundimi i ligjit, liria e medias dhe respekti për të drejtat e njeriut, i ka shtyrë gjithashtu zyrtarët të shqyrtojnë mundësinë e vendosjes së vendeve të reja në një periudhë prove përpara se të konfirmojnë plotësisht anëtarësimin e tyre.
“Kemi qenë në gjyq për 13 vitet e fundit dhe do të jemi në gjyq derisa të mbyllim të gjitha kapitujt e negociatave», u përgjigj Ivanović kur u pyet për mundësinë e lirimit me kusht.
“Pra, sapo të mbyllim kapitujt e negociatave, për sa më përket mua, gjyqi ka mbaruar.”
