Diçka e çuditshme ndodhi gjatë takimit mes Presidentit Joe Biden dhe Presidentit Xi Jinping të Kinës, në një vilë në jug të San Franciskos, më 15 nëntor 2023. Pas një dreke pune, ndërsa dy liderët u ngritën për t’u larguar, një ndihmës i Xi-t ia bëri me shenjë njërit prej truprojave të presidentit kinez. Ky iu afrua tryezës, nxori nga xhepi një shishe të vogël dhe spërkati me nxitim çdo sipërfaqe që kishte prekur Xi, madje edhe pjesën e mbetur të tortës me shije bajamesh në pjatën e tij të ëmbëlsirës.
Sipas amerikanëve, qëllimi ishte të zhdukte çdo gjurmë të ADN-së së Xi, që pritësit mund të përpiqeshin ta mblidhnin dhe ta shfrytëzonin. “Kështu mendojnë ata,” tha një zyrtar që mori pjesë në takim, “që mund të krijosh një sëmundje që prek vetëm një person të caktuar.” Për pak zyrtarët amerikanë të pranishëm, ishte një mbyllje tronditëse e një samiti përndryshe të suksesshëm: edhe teksa Pekini dhe Uashingtoni po ndjekin diplomacinë, ritmi i ndryshimeve teknologjike po thellon dyshimin dhe frikën mes tyre.
Historia njerëzore mund të rrëfehet si një seri përparimesh në armë, nga qerret, te harqet e kryqëzuar, e deri te raketat me koka bërthamore, dhe sot po jetojmë ndoshta periudhën më të shpejtë të evolucionit të armëve. Pyet cilindo grup prej pesë ekspertësh të sigurisë kombëtare dhe do të dëgjosh për pesë teknologji të ndryshme në zhvillim, që mund të ndryshojnë mënyrën se si bëhet lufta.
Tufa avionësh robotikë që punojnë në koordinim për të gjetur dhe vrarë objektiva pa asnjë mbikëqyrje njerëzore. Armë kibernetike të avancuara që mund të paralizojnë ushtritë dhe të fiksojnë rrjetet elektrike të një vendi të tërë. Armë biologjike të krijuara nga inteligjenca artificiale, për të vrarë vetëm ata që kanë karakteristika të caktuara gjenetike.
Disa prej këtyre armëve mund të mbeten përgjithmonë në fletët e fantashkencës, por të tjerat janë tashmë në zhvillim. Inovacionet në inteligjencën artificiale, biologjinë sintetike dhe kompjuterët kuantikë do të ndryshojnë mënyrën se si bëhet lufta, ashtu siç po ndryshojnë çdo aspekt të jetës sonë. Shtetet e Bashkuara kryesojnë në disa fusha, sidomos në Inteligjencë Artificiale, falë investimeve masive të sektorit privat. Por Kina, Rusia dhe regjimet e tjera autoritare po përshpejtojnë investimet shtetërore në universitete të posaçme dhe po gjejnë mënyra për t’i futur risitë në ushtritë e tyre që tani.
Për të ruajtur hapin në këto gara të armëve të shekullit XXI, do të duhet vullnet politik dhe koordinim kombëtar mes sektorit publik, atij privat dhe institucioneve kërkimore. Pentagoni duhet të përqafojë ndryshimin teknologjik dhe ta integrojë atë në rekrutim, trajnim dhe strategji. Kongresi duhet të zgjerojë financimin për kërkim dhe zhvillim të teknologjive me aplikime ushtarake. Presidenti duhet të ndalë fushatën kundër universiteteve dhe të përfshijë industrinë private në këtë mision.
