Laureati i çmimit Nobel, Muhammad Yunus, i cili është një armik i vjetër politik i kryeministres të rrëzuar të Bangladeshit, Sheikh Hasina, është emëruar lideri i përkohshëm i vendit.
Emërimi i 84-vjeçarit si kryekëshilltar i qeverisë së përkohshme vjen një ditë pasi zonja Hasina u largua nga vendi pas disa javësh trazirash vdekjeprurëse.
Ndërsa Prof Yunus është lavdëruar për përdorimin e tij pionier të mikrokredive, zonja Hasina e ka konsideruar atë si një armik publik dhe një gjykatë lokale së fundmi e ka dënuar me burg në atë që ai e përshkroi si një rast të motivuar politikisht.
Studentët që udhëhoqën protestat thanë se nuk do të pranonin një qeveri të udhëhequr nga ushtria dhe kishin shtyrë që Prof Yunus të drejtonte administratën e përkohshme.
Vendimi për të emëruar Prof Yunus si këshilltar kryesor erdhi pas një takimi midis Presidentit Mohammed Shahabuddin, udhëheqësve ushtarakë dhe udhëheqësve studentorë.
“Kur studentët që sakrifikuan kaq shumë po më kërkojnë të ndërhyj në këtë moment të vështirë, si mund të refuzoj? Prof Yunus kishte thënë.
Ai po kthehet në Dhaka nga Parisi ku po i nënshtrohet një procedure të vogël mjekësore, tha zëdhënësi i tij.
Në vitin 1983, Prof Yunus themeloi Grameen Bank, e cila ofron kredi të vogla dhe afatgjata për të ndihmuar njerëzit e varfër të fillojnë bizneset e tyre të vogla. Që atëherë, koncepti është përhapur në të gjithë botën.
Në vitin 2006, Prof Yunus dhe banka u nderuan me Çmimin Nobel për Paqen.
Ai njihet ndërkombëtarisht si “bankieri i të varfërve”, por zonja Hasina e kishte cilësuar atë një “gjakpirës” të të varfërve dhe akuzoi bankën e tij për tarifa të larta interesi.
Në janar, Prof Yunus u dënua me gjashtë muaj burg për shkelje të ligjeve të punës të vendit duke mos krijuar një fond të mirëqenies për punëtorët e tyre.
Mbështetësit e tij kishin thënë se rasti ishte i motivuar politikisht, ndërsa Prof Yunus, i cili po apelonte vendimin, kishte thënë se ishte “në kundërshtim me të gjithë precedentët dhe logjikën ligjore”.
Ka pasur gjithashtu raste të tjera kundër tij, duke përfshirë evazionin fiskal dhe shërbimin në Grameen Bank përtej moshës së pensionit të detyrueshëm – por Prof Yunus dhe avokati i tij pohojnë se këto janë të pabaza.
Protestat filluan në fillim të korrikut me kërkesa paqësore nga studentët e universitetit për të hequr kuotat në vendet e punës në shërbimin civil, por u shndërruan në një lëvizje më të gjerë anti-qeveritare .
Në total, më shumë se 400 njerëz besohet se kanë vdekur në përleshjet midis forcave qeveritare dhe protestuesve.
Vetëm të hënën, më shumë se 100 njerëz vdiqën në përleshjet e dhunshme në të gjithë vendin, duke e bërë atë ditën e vetme më vdekjeprurëse që nga fillimi i protestave muajin e kaluar. Qindra stacione policie u dogjën gjithashtu.
Ndërsa protestuesit sulmuan dhe plaçkitën rezidencën zyrtare të kryeministres, zonja Hasina u largua nga India fqinje, duke i dhënë fund sundimit gati 15-vjeçar.
Figura të njohura të opozitës të burgosur nën sundimin e saj, përfshirë ish-kryeministren Khaleda Zia dhe aktivistin Ahmad Bin Quasem, janë liruar që atëherë.
Zonja Zia kryeson Partinë Nacionaliste të Bangladeshit, e cila bojkotoi zgjedhjet në vitin 2014 dhe përsëri në 2024, duke thënë se zgjedhjet e lira dhe të ndershme nuk ishin të mundshme nën zonjën Hasina .
78-vjeçarja shërbeu si kryeministre e Bangladeshit nga viti 1991 deri në vitin 1996, por u burgos në vitin 2018 për korrupsion, megjithëse ajo pretendon se akuzat ishin të motivuara politikisht.
Grupet e të drejtave thonë se Quasem u mor nga forcat e sigurisë në vitin 2016, vetëm një nga qindra zhdukjet me forcë në vend nën sundimin e zonjës Hasina.
Përtej kufirit në Indi, Ministri i Jashtëm S Jaishankar tha se ishte “thellësisht i shqetësuar derisa ligji dhe rendi të rivendoset dukshëm” në Bangladesh, me të cilin India ndan një kufi 4,096 km (2,545 milje) dhe ka lidhje të ngushta ekonomike dhe kulturore.
Ai dha konfirmimin e parë zyrtar se zonja Hasina kishte bërë një kërkesë për të udhëtuar në Indi me “njoftim shumë të shkurtër” dhe më pas mbërriti në Delhi.
India gjithashtu vendosi trupa shtesë përgjatë kufirit të saj me Bangladeshin.
“Forcat tona të rojës kufitare janë udhëzuar gjithashtu që të jenë jashtëzakonisht vigjilente në lidhje me këtë situatë komplekse”, tha zoti Jaishankar.
Udhëheqësit e huaj i kanë bërë thirrje Bangladeshit që të mbështesë demokracinë pas emërimit të Prof Yunus.
“Çdo vendim që merr qeveria e përkohshme, ata duhet të respektojnë parimet demokratike… për të mbështetur sundimin e ligjit dhe të pasqyrojnë vullnetin e popullit,” tha Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken.
Ministri i Jashtëm australian Penny Wong u bëri thirrje të gjitha palëve që të përmbahen nga dhuna dhe të “respektojnë të drejtat universale”.
“Ne kërkojmë një hetim të plotë, të pavarur dhe të paanshëm për ngjarjet e javëve të fundit,” shtoi ajo./bw
