Viti 2024 pritet të jetë viti i parë plotësisht me ngrohje globale 1,5°C mbi nivelet para-industriale, duke thyer rekordin e vitit të kaluar me një rritje prej 0,60°C krahasuar me mesataren e periudhës 1991-2020.
Këto të dhëna konfirmohen nga Copernicus, Berkeley Earth dhe Met Office i Mbretërisë së Bashkuar, të cilat u bënë të njohura gjatë samitit për ndryshimet klimatike COP29 të Kombeve të Bashkuara, që po zhvillohet aktualisht në Azerbajxhan.
Pavarësisht se El Niño ka kontribuar fillimisht në ngrohjen e motit në fillim të vitit, vala e të nxehtit ka vazhduar edhe pas shuarjes së tij disa muaj më parë. Raporti paraprak i Organizatës Meteorologjike Botërore (OMM) për gjendjen e klimës globale në vitin 2024 sapo është publikuar.
Viti 2024 pritet të jetë viti më i nxehtë i regjistruar ndonjëherë, duke shënuar një periudhë të gjatë me temperatura globale mujore jashtëzakonisht të larta. Njerëzit dhe shumë kafshë po përjetojnë tashmë pasojat direkte të këtij nxehtësie të tepruar të shkaktuar nga lëndët djegëse fosile, ndërkohë që katastrofat natyrore po rriten dhe po ushqejnë më tej eskalimin e situatës.
Përllogaritet që tre persona nga katër do të përballen me ndryshime klimatike ekstreme gjatë dy dekadave të ardhshme. Energji e tepruar në atmosferë po destabilizon sistemet klimatike, duke i çuar ato nga një ekstrem në tjetrin, si një dredhëz që dridhet para se të rrëzohet.
Përmbytjet vdekjeprurëse në Valencia, uragani Milton në SHBA, zjarret shkatërruese në Peru dhe humbja e më shumë se një milioni tonë orizi për shkak të përmbytjeve në Bangladesh, që kanë rritur çmimet e ushqimeve bazë, janë vetëm disa nga ngjarjet që shënuan muajin e fundit.
Precipitimet rekord, përmbytjet, ciklonet tropikale që po intensifikohen shpejt, të nxehtit ekstrem, thatësira të pamëshirshme dhe zjarret masive të pyjeve që janë vërejtur në disa pjesë të botës këtë vit janë realiteti i ri dhe një shije e së ardhmes, sipas Sekretares të Përgjithshme të OMM-së, Celeste Saulo.
OMM thekson se një vit me një ngrohje mbi 1,5°C nuk do të thotë se objektivi i Marrëveshjes së Parisit është kaluar përgjithmonë, pasi ky objektiv mbështetet në një mesatare dekadale. Megjithatë, luhatjet afatshkurtra si El Niño dhe La Niña mund ta ndikojnë shpejt situatën.
Disa studiues paralajmërojnë se kufiri prej 1,5°C ka kaluar tashmë, duke ngritur shqetësime për mundësinë e shembjes së sistemeve jetike si Rryma Atlantike e Veriut, Amazonia dhe akujt polarkë.
Klimatologu Mark Howden nga Universiteti Kombëtar Australian paralajmëron se pa një ulje të shpejtë të emisioneve, ne po shkojmë drejt një bote me 3°C rritje, me pasoja të dukshme tashmë në të gjithë botën.
Edhe pse niveli i ngrohjes është kyç për të kuptuar drejtimin e ardhshëm, objektivi mbetet ulja e emisioneve të lëndëve djegëse fosile, siç është theksuar që nga raportet e para të IPCC në vitin 1990.
Pjesëmarrësit në COP29 të Kombeve të Bashkuara po diskutojnë marrëveshje të reja mbi lëndët djegëse fosile, por shumë profesionistë të klimës janë bërë skeptikë për efektivitetin e samiteve klimatike, duke pasur parasysh rrethanat aktuale gjeopolitike.
Çdo veprim për të ulur ngrohjen do të ndihmojë në shpëtimin e jetëve të ardhshme, pavarësisht nga vendi ku ndodhemi në këtë linjë kohore kritike. Çdo pjesë e shkallës së ngrohjes është e rëndësishme, thekson Saulo, sepse rrit ekstremet klimatike, pasojat dhe rreziqet./Informim.net
