Gjatë njëzet viteve të fundit, cunami ka gjeneruar valë anormale të cilat duke u përplasur përgjatë brigjeve kanë shkaktuar qindra mijëra viktima. Por çfarë do të kishte ndodhur nëse do të ishte e mundur të parashikoheshin ato? Për shkak të katastrofave të fundit siç ndodhi në Azinë Juglindore në vitin 2004, janë zhvilluar sisteme alarmi gjithnjë e më efektive, të cilat shkaktohen në lidhje me lëkundjet e para të regjistruara nga sizmografët.
Megjithatë, jo të gjitha këto dukuri kanë një matricë thjesht sizmike, ato mund të formohen edhe nga takimi i valëve të oqeanit në det të hapur. Kjo është arsyeja pse bërja e parashikimeve me sistemet aktuale është shumë e vështirë, nëse nuk i drejtohemi potencialit të inteligjencës artificiale, e cila mund të bëhet një mjet vendimtar për parandalimin e këtyre katastrofave.
Shkencëtarët në Noaa (National Oceanic and Atmospheric Administration – Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike) po trajnojnë softuerin e AI për të zhvilluar ekuacione të afta për të menaxhuar fenomene të paparashikueshme si cunami, veçanërisht ato në det të hapur. Ata ushqyen trurin me të dhënat e mbledhura në mbi 700 vjet vëzhgim të lëvizjeve detare, si dhe ato të regjistruara nga 158 bova që monitorojnë vazhdimisht ujërat në mbarë botën.
Qëllimi është për të kuptuar plotësisht fenomenet që qëndrojnë në themel të formimit të cunamit dhe alarmon jo vetëm autoritetet bregdetare, por edhe anijet që lundrojnë në det, mjaft përpara.
Në një artikull të botuar në revistën PNAS, një nga shkencëtarët shpjegon se si cunami shkaktohet nga një përzierje faktorësh që deri më tani nuk ishin kombinuar kurrë së bashku për të marrë një vlerësim “të përgjithshëm” të rrezikut. Me këtë projekt lind një lloj rrjeti nervor, i cili duke përdorur të dhëna historike dhe matje në kohë reale, mund të mësojë në mënyrë autonome shkaqet që shkaktojnë valët e baticës dhe të parashikojë formimin e tyre, duke ofruar një vlerësim të saktë se kur dhe ku do të ndodhin.
Që nga fillimi i programit, blerjet e para të mbledhura kanë nxjerrë në pah deri në 100,000 valë anormale, kryesisht të përmasave të vogla dhe të mesme. Këto valë duket se krijohen rastësisht, por në realitet ato mund të analizohen dhe studiohen për të parashikuar më të mëdhatë. Ashtu si Ucluelet, i cili u shfaq në vitin 2020 në brigjet e Kanadasë dhe ishte 17.6 metra i lartë, sa një ndërtesë pesë ose gjashtë kate.
Projekti ka arritur tashmë rezultatet e para, duke lajmëruar disa anije në det të hapur me koordinatat e situatave të rrezikshme, në mënyrë që të lejojë ekuipazhin të kthehet paraprakisht dhe të zgjedhë rrugë alternative.
