Kur presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Joe Biden, mori detyrën në vitin 2021, administrata e tij e shpalli Ballkanin Perëndimor, prej kohësh të paqëndrueshëm, një përgjegjësi për Evropën. Zyrtarët panë se Serbia, vendi më i madh në rajon, mbeti me kokëfortësi në orbitën e Rusisë. Zyrtarët amerikanë shqetësoheshin se Rusia me siguri do ta mbështeste Serbinë nëse dhuna në rajon do të shpërthente përsëri. Këto shqetësime u bënë edhe më të theksuara pas pushtimit rus të Ukrainës, shkruan e përditshmja amerikane, “The Washington Post”.
Politika e Bidenit ishte ta përqafonte presidentin autoritar të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në një përpjekje për ta ndarë vendin e tij nga Rusia. Ajo politikë tani duket gjithnjë e më shumë si dështim
Në dy javët e fundit, opozita serbe protestoi për shkak të parregullsive të mëdha në zgjedhjet e parakohshme të mbajtura më 17 dhjetor. Në prag të Krishtlindjeve, policia shpërndau me forcë një turmë që po përpiqej të hynte në ndërtesën e Këshillit Bashkiak të Beogradit. Skenat e përplasjes së policisë me protestuesit janë bërë të zakonshme në Serbi. Por këtë herë, presidenti Vuçiq dhe kryeministrja Ana Brnabiq pretenduan se ishte një përpjekje për ta rrëzuar qeverinë dhe fajësuan në mënyrë implicite Perëndimin.
Duke iu drejtuar kombit, Vuçiq e përforcoi një retorikë të tillë dhe tha se shërbimet e inteligjencës serbe e dinin se opozita po planifikonte rebelim. Ai la të kuptohet se fuqitë e huaja fillimisht hodhën poshtë paralajmërimet e tij në biseda private për trazira dhe “festuan” destabilizimin e Serbisë. Ai falënderoi ato shërbime të huaja që jo vetëm që dëgjuan, por edhe siguruan inteligjencë shtesë, “duke ndihmuar institucionet serbe për të kapërcyer më të keqen”
Deklaratat e Ana Brnabiqit disa ditë para “shtypjes së rebelimit” ndihmuan për të sqaruar se çfarë donte të thoshte Vuçiqi. Brnabiq falënderoi shërbimet ruse të sigurisë për ofrimin e të dhënave të inteligjencës që tregojnë, sipas tyre, se opozita serbe po përgatitej të organizojë protesta si “Maidan” në Beograd për të marrë pushtetin me metoda revolucionare. Një ditë pas fjalimit të Vuçiqit, ambasadori rus në Serbi ka thënë se presidenti serb i tha atij se kishte informacione të pamohueshme se Perëndimi kishte nxitur protestat.
Vuçiq sigurisht që është i kënaqur me veten. Rusia është hajmali e fuqishme në politikën serbe dhe Vuçiq e ka përdorur mirë për vite me radhë. Shumë serbë ndjejnë një lidhje me të krishterët e tjerë ortodoksë dhe e shohin Moskën si mbrojtës të një fuqie të madhe, veçanërisht që kur NATO bombardoi Beogradin më 1999.
Duke nxitur pakënaqësi kundër Perëndimit me supozime dhe duke u rreshtuar me Moskën, Vuçiqi shënon pikë me shumicën nacionaliste në vend, ndërsa i portretizon kundërshtarët e tij demokratikë si marioneta të interesave të huaja.
Megjithatë, privatisht, Vuçiqi vazhdimisht i siguron zyrtarët perëndimorë se po lufton për të sjellë kombin e tij të pabindur në Bashkimin Evropian, ku i takon, dhe se ai është partneri i tyre i vetëm i besueshëm.
Administrata Biden e bazoi politikën e saj të pajtimit në garancitë private të Vuçiqit. Edhe pse disa kriza të rrezikshme vitin e kaluar në Kosovë patën “dorën serbe”, SHBA-ja shmangu fajësimin e tepërt të ndonjë pale dhe preferoi të bënte thirrje për qetësimin e situatës.
Serbia vazhdimisht ka refuzuar t’i bashkohet sanksioneve perëndimore kundër Rusisë, megjithëse Perëndimi e qetësoi duke lejuar që armët serbe të shkonin në Ukrainë përmes ndërmjetësve. Nganjëherë lufta e afronte Serbinë edhe më shumë me Rusinë. Në dritën e ngjarjeve të fundit në vitin 2021, ministri i Brendshëm serb udhëtoi në Moskë për të nënshkruar një marrëveshje me Rusinë për luftën e përbashkët kundër “revolucioneve me ngjyra”. Dhe në vitin 2022, ndërsa lufta në Ukrainë ishte në lulëzim, Serbia nënshkroi marrëveshje me Rusinë për koordinimin e politikës së jashtme.
Protestat e fundit nuk përbënin ndonjë kërcënim si grusht shteti. Drejtuesit e opozitës pretenduan se nxitësit kryesorë ishin huliganët e futbollit, gjë që i dha policisë justifikim për një goditje të dhunshme. Por edhe nëse nuk do të kishte provokim, turma e vogël opozitare nuk kërcënoi të merrte pushtetin. Sa i përket përkrahjes së protestave nga Perëndimi, kjo akuzë është gjithashtu e paarsyeshme. Administrata Biden bëri çmos për të qenë diplomatike dhe mezi përmendi akuzat për manipulim zgjedhor.
Pas dyerve të mbyllura, Vuçiqi ndoshta po i bindë liderët perëndimorë se ai është ende në anën e tyre dhe se e gjithë kjo ishte vetëm për shfaqje. Por duke marrë parasysh sa pak rezultate ka sjellë politika pajtuese, administrata Biden duhet të pyesë veten nëse është koha për të provuar diçka të re
