Kafeina konkurron me adenozinën, molekulën përgjegjëse për lodhjen dhe gjumin, duke u lidhur me disa receptorë të trurit.
Me kalimin e ditës, ne konsumojmë energji dhe ATP – monedha energjie e qenieve të gjalla – shpërbëhet, duke lëshuar adenozinë si një nënprodukt, një neurotransmetues që transmeton informacionin midis qelizave.
Sa më shumë të qëndrojmë zgjuar, aq më shumë grumbullojmë adenozinë, e cila përkthehet në lodhje dhe nevojë për gjumë, pasi kjo molekulë është në gjendje të frenojë sekretimin e dopaminës dhe norepinefrinës.
Nga pikëpamja biokimike, adenozina është mjaft e ngjashme me kafeinën (1,3,7-trimethylxanthine), një ngjashmëri që shpjegon pse në një nivel molekular ata konkurrojnë për të njëjtët receptorë të trurit dhe, për rrjedhojë, parandalon shfaqjen e lodhjes që rezulton nga një ditë e gjatë pune.
Zbulimin e saj- mbi dyqind vjet më parë – ia detyrojmë kimistit gjerman Friedrich Ferdinand Runge, i cili gjithashtu shpiku termin Kaffein, sepse është i pranishëm, në fakt, në kafe.
Kjo substancë gjendet edhe në pijet kola, disa ilaçe, çaj dhe madje edhe kafe pa kafeinë, edhe pse në sasi të vogla. Kafeina nuk grumbullohet në trup dhe qëndron aty për disa orë përpara se të eliminohet përmes urinës.
Efektet e saj janë stimuluese dhe varen nga disa faktorë, përfshirë sasinë e konsumuar dhe metabolizmin e çdo personi, prandaj efekti i tij nuk është gjithmonë i njëjtë.
Në nivelin e trurit, është vërejtur se është e dobishme për njohjen, pra përmirëson nivelin e vigjilencës dhe vëmendjes vizuale. Vlerësohet se efektet e kafeinës fillojnë të vihen re 10-15 minuta pas gëlltitjes, duke arritur efektin maksimal pas gjysmë ore.
Një studim nga Bordi i Sigurisë së Transportit zbuloi se dremitja i bëri kontrollorët e trafikut ajror më efektiv, duke gjetur efikasitet maksimal kur gjumi zgjati njëzet e gjashtë minuta, në të cilën pikë performanca u përmirësua me 34 përqind dhe forcoi vigjilencën deri në 54%.
Pikërisht në këtë skenar të “dremitjeve të shkurtra dhe restauruese” u shfaq disa vite më parë i ashtuquajturi dremitje kafeje, e cila konsiston në pirjen e një filxhani kafeje përpara se të bëni një sy gjumë jo më shumë se njëzet minutash.
Kjo siguron që gjumi të përfundojë në kohën kur kafeina e gëlltitur ka kaluar nga zorra e hollë në tru dhe bllokon receptorët e adenozinës.
Kjo përkthehet, sipas rezultatit të marrë nga një grup studiuesish japonezë, në më pak gabime të bëra në testet e performancës së kujtesës dhe në simulatorët e drejtimit.
