Arome me çmime të ulëta që imitojnë emrat e mëdhenj: një treg në kufijtë e falsifikimit, në zgjerim të vrullshëm.
Të ndihesh me aromën e parfumeve të markave të mëdha pa shpenzuar një pasuri – këtë premtojnë “dupe”-t, parfume që imitojnë sa më shumë të jetë e mundur origjinalët, por që shiten me çmime shumë më të favorshme.
Në rrjetet sociale, shumë influencer zbulojnë të rejat e tyre: “Shtatë franga për një dupe të parfumit Chloé”, “I përsosur nëse ju pëlqen Paradoxe i Prada-s”.
Por këto produkte nuk janë të disponueshme vetëm online – ato shiten edhe në supermarkete të mëdha.
Krijuesit e tyre nuk fshehin ambicien për të sfiduar industrinë e luksit.
Ky është edhe rasti i Sasha Tognarelli, themelues i një faqeje zvicerane që shet parfume “made in Italy”, me çmime nga 18 deri në 60 franga. Në zyrat e tij në Zug, ai prezanton me krenari bestseller-in e tij, të frymëzuar nga Baccarat Rouge i Francis Kurkdjian. “Nuk jam Robin Hood, por mendoj se nuk ka nevojë të shpenzosh 500 franga për të pasur një aromë të mirë”, thotë ai. Receta e tij? Ulje kostosh në shishe, ambalazh dhe heqje dorë nga fushatat e bujshme të marketingut. “Nuk kemi nevojë për Johnny Depp mbi një kalë në shkretëtirë”, ironizon ai.
Ajo që nevojitet vërtet është mjeshtëria teknike. Jean-Jacques Rouge, parfumier profesionist, shpjegon se si realizohen këto imitime: “Vendos disa pika të parfumit në një pajisje të quajtur kromatograf me fazë gazi. Ai identifikon molekulat dhe sasinë e tyre. Mbetet më pas të ripërftohet receta. Në fund, kërkohet ndihma e një ‘hundë’ profesionale për rregullimet e fundit – dhe parfumi është gati”.
Industria e luksit përpiqet t’i paraprijë imituesve duke shpikur dhe mbrojtur molekula të reja. Por kjo shpesh është vetëm një pauzë e shkurtër, sepse imituesit janë shumë efikasë. Në lojë janë shuma të mëdha, ndërsa rreziqet janë pothuajse zero. Në fakt, një parfum nuk mund të mbrohet ligjërisht. Mjafton që përbërja e “dupe”-it të jetë qoftë edhe pak e ndryshme nga ajo e origjinalit, dhe ligji nuk ka çfarë të thotë.
Markave u mbetet vetëm mundësia për të mbrojtur dizajnin e shisheve. Eveline Capol, nga shoqata “Stop Piraterisë”, thekson sa e hollë është vija ndarëse mes frymëzimit dhe imitimit të paligjshëm: “Nëse shishja, emri apo ambalazhi janë identikë, atëherë kemi të bëjmë me falsifikim. Përndryshe, është i toleruar nga ligji”.
Falsifikime nën mbikëqyrje
Doganat e dinë mirë këtë. Në aeroportin e Gjenevës, paketat e dyshimta kontrollohen me kujdes të madh. Falsifikimet e parfumeve përbëjnë një sfidë të vërtetë. Fatmirësisht, doganierët mund të mbështeten tek vetë markat e dëmtuara, të cilat vendosin vetë nëse duan apo jo të ndjekin penalisht blerësit e një parfumi të dyshimtë.
Përveç rasteve kur kopjohen dizajnet origjinale, “dupe”-t mbeten ligjërisht të lejuara. Rezultati? Ato po pushtojnë edhe raftet e zinxhirëve të mëdhenj si Zara, Lidl apo Mango. Por, çfarë vlere kanë në aspektin e aromës? Një ekspert ka krahasuar disa “dupe” me origjinalët: disa ia dalin denjësisht (si versioni “Parfumunglaublich” i Chanel No. 5), të tjerë shumë më pak (si reinterpretimi i One Million nga Lidl, i cilësuar si “një imitim i zbehtë”).
Atëherë: kopjim apo demokratizim?
Nëse mbrojtësit e pronësisë intelektuale shqetësohen, konsumatorët zakonisht vendosin me portofol. Dhe për shumëkënd, aroma e luksit nuk ka qenë kurrë kaq e përballueshme.
