Procesi i votimit në diasporë mbetet një ndër sfidat më të mëdha të administrimit zgjedhor në Kosovë. Ambasadori i karrierës, Albert Prenkaj, në një analizë të tij, thekson rëndësinë e ruajtjes së integritetit dhe kredibilitetit të votës për çdo qytetar, pavarësisht nëse voton brenda vendit apo jashtë tij. Ai argumenton se vota e diasporës duhet të trajtohet me të njëjtin nivel serioziteti dhe kontrolli si votimi në territorin e Kosovës.
Prenkaj përshëndet vendimin e KQZ-së për të organizuar procesin zgjedhor në ambasada dhe konsullata, por nënvizon se ky vendim duhet të shoqërohet domosdoshmërisht me përfshirjen aktive të subjekteve politike të certifikuara për zgjedhjet e dhjetorit 2025. Sipas tij, partitë – VV, PDK, LDK, AAK e të tjera – duhet të jenë pjesë e çdo faze teknike të administrimit të votës në diasporë, duke filluar nga përpilimi i listave të votuesve.
Ai rikujton dyshimet e artikuluara më herët rreth manipulimeve të mundshme të listave gjatë zgjedhjeve të shkurtit 2025 dhe thekson se vetëm prania e komisioneve të përbëra nga subjektet politike mund të garantojë transparencë. Këto komisione, sipas tij, duhet të marrin pjesë në krijimin e listave prej rreth 950 votuesish në secilën ambasadë, konsullatë të përgjithshme dhe zyrë konsullore.
Prenkaj propozon që ambasadat dhe konsullatat të trajtohen zyrtarisht si vendvotime, ku secili subjekt politik të ketë të drejtë të emërojë anëtarë të këshillave të vendvotimit si edhe vëzhgues. Kjo, sipas tij, do të krijuar një proces të mbrojtur dhe të shumëanshëm të kontrollit.
Një element kyç në mbrojtjen e integritetit të votës, sipas Prenkajt, është edhe dërgimi dhe kthimi i materialeve zgjedhore. Ai kërkon që transporti i materialit të ndjeshëm të bëhet nën mbikëqyrjen e përfaqësuesve politikë, nga momenti i nisjes nga Kosova deri në dorëzimin final në ambasada dhe po ashtu gjatë kthimit të votave drejt vendit.
Për ta bërë procesin më të qartë dhe të standardizuar, Prenkaj sugjeron që KQZ të hartojë një udhëzues të thjeshtë praktik, i cili do të shërbejë si manual për administrimin e votimit në diasporë, duke siguruar që çdo hap të kryhet në pajtim me rregullat dhe me transparencë të plotë.
Sipas tij, vetëm me këto masa të qarta dhe me pjesëmarrje të barabartë të subjekteve politike, procesi zgjedhor në diasporë mund të fitojë besueshmërinë e munguar dhe të kontribuojë në një proces zgjedhor të drejtë, të rregullt dhe të paprekur nga manipulimet.
