Objekti më i mbrojtur i pasurimit të uraniumit në Iran – i ndërtuar në fshehtësi dhe i vendosur nën një mal pranë Qom-it – ka ringjallur frikën për një garë të re bërthamore në Lindjen e Mesme.
Në sfondin e një konteksti gjithnjë e më të tensionuar ndërkombëtar, objekti bërthamor nëntokësor i Fordow-it ka hyrë sërish në qendër të vëmendjes. Me aftësi të avancuara për pasurimin e uraniumit dhe qasje të kufizuar ndaj vëzhguesve ndërkombëtarë, pyetja që ngrihet është: a po shkojmë drejt një momenti kyç për sigurinë globale?
Fordow është pozicionuar rreth 180 km në jug të Teheranit, pranë qendrave të ndjeshme të regjimit iranian.
U ndërtua fshehurazi dhe u zbulua vetëm në vitin 2009 nga inteligjenca amerikane. Është i vendosur thellë nën një mal, duke e bërë gati të paarritshëm për sulme ajrore konvencionale.
Struktura teknike dhe kapacitetet:
Tunele të shumta nëntokësore me dhoma të mbrojtura për centrifuga të avancuara (IR6, IR8, dhe potencialisht IR9).
Infrastruktura e pavarur energjetike, sisteme të ftohjes dhe ventilimi për funksionim autonom në raste emergjente.
Pasurimi i uraniumit është arritur deri në 83.7% sipas raportit të IAEA – një prag shumë afër nivelit për armë bërthamore.
Alarmet e bashkësisë ndërkombëtare:
Që nga viti 2021, monitorimi nga inspektorët ndërkombëtarë është reduktuar ndjeshëm.
Sipas raporteve të inteligjencës perëndimore, Fordow mund të jetë në gjendje të prodhojë materialin e nevojshëm për një armë bërthamore brenda një kompleksi të vetëm dhe në kohë të shkurtër.
SHBA dhe Izraeli janë në gatishmëri të lartë për ndërhyrje ushtarake të mundshme, me avionë stealth dhe armë të specializuara për objektiva nëntokësore.
Irani këmbëngul se objekti është për kërkime mjekësore dhe civile, por ekspertët ndërkombëtarë vënë në dyshim këto pretendime, duke theksuar mungesën e transparencës dhe përmasat teknologjike të tejkaluara për qëllime shkencore.
Fordow përfaqëson më shumë se një objekt bërthamor – ai është simbol i mosbesimit global, tensionit rajonal dhe sfidës që paraqet një sistem ndërkombëtar që kërkon kontroll, pa një dorë drejtuese të unifikuar. Në një kohë kur diplomacia përballet me kufij të rinj, rruga për të zgjidhur krizën bërthamore mbetet më e brishtë se kurrë më parë.
