Nga redaksia Informim.net
Një qytet i vogël me kalldrëm në zemër të Francës – Bourges – është kthyer në simbol të një epoke të re për Europën: rilindja industriale përmes shpenzimeve të mbrojtjes. Në një kontinent që për dekada i pa buxhetet ushtarake si simbol të së shkuarës së errët, sot investimet në industri të mbrojtjes po rikthejnë punësimin, aktivitetin ekonomik dhe zhvillimin në qytete që dikur ishin harruar në hartat ekonomike.
Kjo nuk është vetëm historia e Bourges-it. Është rrëfimi i një kontinenti që, përballë paqëndrueshmërisë globale dhe ringjalljes së kërcënimeve ushtarake, ka vendosur të ndërtojë një mburojë të re – jo vetëm për mbrojtjen ushtarake, por edhe për të mbështetur një rikthim industrial.
Në Bourges, dy nga kompanitë më të mëdha të mbrojtjes në Europë – MBDA dhe KNDS – po investojnë miliarda euro dhe po krijojnë mijëra vende pune. Ky është një lajm i mirë për një qytet që për dekada vuajti papunësinë dhe mungesën e perspektivës.
Në Gjermani, qyteti i qetë i Unterlüss, i rrethuar nga pyje, po përjeton një transformim të ngjashëm falë zgjerimit të Rheinmetall-it, gjigantit gjerman të armatimeve. Edhe në Poloni, Stalowa Wola, një qytet që dikur vuante nga braktisja industriale, po ringrihet si qendër e rëndësishme e prodhimit ushtarak vendas.
Këto shembuj tregojnë se investimet në mbrojtje nuk janë thjesht një përgjigje ndaj kërcënimeve të jashtme. Ato mund të jenë katalizatorë të zhvillimit rajonal, të ripërtërijë ekonomitë e ngadalta dhe të rikthejnë dinjitetin e punës në zonat e goditura nga globalizimi.
Megjithatë, ky zhvillim sjell edhe sfida të mëdha. Në Bourges, si edhe në Unterlüss, mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar është tashmë problem. Çmimet e banesave po rriten, shërbimet publike janë të papërgatitura për rritjen e shpejtë të popullsisë dhe nënkontraktorët lokalë ndihen të kërcënuar nga konkurrenca e padrejtë për punonjës.
Në disa raste, si në Unterlüss, banorët kanë nisur të ndihen të përjashtuar nga përfitimet e bumit ekonomik. Dhe ky ndjenjë ka pasoja politike. Rritja e partive ekstremiste si Alternativa për Gjermaninë (AfD) është një paralajmërim se zhvillimi ekonomik, nëse nuk shpërndahet drejtësisht, mund të përkthehet në destabilizim politik.
Polonia, nga ana tjetër, përballet me një tjetër dilemë: si të ndërtojë një industri ushtarake të qëndrueshme, kur pjesa më e madhe e armatimeve blihet jashtë vendit? Pa një strategji që përfshin edhe sektorin privat dhe zhvillimin e teknologjisë vendase, rritja e buxhetit për mbrojtjen rrezikon të mos përkthehet në përfitim real për qytetarët polakë.
Kosova, edhe pse në një realitet tjetër gjeopolitik dhe ekonomik, mund të mësojë shumë nga këto përvoja. Në një kohë kur siguria kombëtare po bëhet gjithnjë e më e rëndësishme, dhe kur rajoni ynë përballet me tensione të vazhdueshme, ndërtimi i një strategjie të integruar për industrinë e sigurisë, inovacionin teknologjik dhe zhvillimin rajonal është i domosdoshëm.
Rritja e kapaciteteve për prodhim të pajisjeve mbrojtëse, bashkëpunimi me partnerët strategjikë perëndimorë dhe krijimi i zonave të specializuara industriale – mund të jenë jo vetëm një hap drejt vetëmbrojtjes më të mirë, por edhe një mundësi për ta rigjallëruar ekonominë në disa nga zonat më të brishta të vendit.
Rritja e shpenzimeve për mbrojtjen në Europë është një realitet që nuk do të shuhet së shpejti. Ajo përfaqëson një “dividend të ri industrial”, por që vjen me kushte: përgatitje, investime në arsim profesional, planifikim urban dhe ndërtim të një ekonomie për të gjithë.
Nëse këto sfida nuk adresohen me mençuri dhe në kohë, kjo valë e re mund të lërë pas një tjetër valë pakënaqësie. Por, nëse menaxhohet mirë, ajo mund të jetë një mundësi historike për rilindjen e qyteteve europiane – dhe një mësim i vyer për vendet në zhvillim si Kosova.
