Me formimin e një qeverie të re koalicioni, Mali i Zi përballet me një shtytje të shtuar nga Beogradi dhe bashkëpunëtorët e tij për të fshirë identitetin e kombit dhe për të kufizuar shtetësinë e tij. E ardhmja e afërt duket e vështirë për Malin e Zi pasi patriotët e tij duhet të organizojnë një kundërofensivë efektive kundër serbizimit dhe klerikalizimit sistematik.
Kështu vlerëson analisti për Ballkanin Janusz Bugajski, sipas të cilit forumi vjetor i Cetinjes, i organizuar nga Fakulteti i Gjuhës dhe Letërsisë Malazeze në fillim të nëntorit, është një nga të paktat qendra të rezistencës ndaj serbizimit.
Bugajski mendon se analistët që morën pjesë në këtë ngjarje dhanë një pamje të zymtë se si nacionalistët serbë po depërtojnë dhe shtrembërojnë institucionet e vendit nën maskën e një qeverie pro-evropiane. Sa më gjatë të jetë në detyrë një qeveri e tillë, aq më i madh është rreziku.
“Qeveria në largim e Dritan Abazoviqit u dënua ashpër nga patriotët malazezë për hapjen e derës për infiltrimin politik nga nacionalistët serbë dhe Kisha Ortodokse Serbe. Pas disa muajsh grindjeje, qeveria e sapobashkuar e Milojko Spajiqit duket se dëshiron të vazhdojë politikat e Abazoviq. Këtë herë formacioni pro Beogradit “Për të ardhmen e Malit të Zi” do të funksionojë nën petkun e partisë “Evropa tani”, e cila fitoi shumicën e votave në zgjedhjet parlamentare të qershorit”, tha ai.
Sipas Bugajskit, synimet e Beogradit për Malin e Zi mund të mos parashikojnë një bashkim të plotë ndërshtetëror, por më tepër krijimin e një shteti vasal që i nënshtrohet politikës së jashtme dhe të sigurisë së Serbisë dhe nuk e sfidon Beogradin në skenën ndërkombëtare. Nuk ka gjasa që regjimi i Vuçiqit të shtyjë që Mali i Zi të largohet nga NATO. Në vend të kësaj, ajo pret që agjencitë serbe dhe ruse të marrin inteligjencën e NATO-s dhe të minojnë kohezionin dhe efektivitetin e Aleancës.
“Partitë pro-serbe do të përpiqen të ridrejtojnë çdo fushatë të vërtetë kundër korrupsionit nga qeveria e re në sulme kundër opozitës dhe anëtarëve të qeverisë së mëparshme të Partisë Demokratike të Socialistëve (DPS). Në të njëjtën kohë, ata do të vazhdojnë të përfitojnë nga patronazhi i Beogradit dhe Moskës duke fshehur marrëdhëniet e tyre korruptive të biznesit”.
Bugajski thotë se për shkak se parlamenti dhe qeveria janë në varësi ose të shkrirë me agjendën serbe, organet e tjera shtetërore dhe institucionet e financuara nga shteti janë të autorizuar për të zbehur identitetin kombëtar të Malit të Zi.
“Pjesa më e madhe e kësaj do të bëhet nën maskën e “lirisë fetare” për të mashtruar vëzhguesit perëndimorë dhe promovuesit e demokracisë. “Fuqia e butë” e Kishës Ortodokse Serbe po i mundësohet të përhapë pikëpamjet e saj të shtrembëruara mbi historinë dhe identitetin malazez. Kur u themelua Jugosllavia e parë në fund të Luftës së Parë Botërore, Mali i Zi i pavarur ishte në varësi të shtetit, monarkut dhe fesë serbe”.
Ngjashëm me Kishën Ortodokse Ruse, e cila e paraqet veten si “vëllai i madh” i Ukrainës dhe vjedh historinë e Ukrainës, analisti për Ballkan vlerëson se Kisha Serbe ka vjedhur trashëgiminë e Kishës Ortodokse Malazeze dhe ka pushtuar manastiret dhe kishat e saj, madje edhe në kryeqytetin tradicional të Cetinjes.
“Rendi fetar i Serbisë ka depërtuar edhe në sistemin arsimor, ku priftërinjtë-propagandistët e saj ua pastrojnë trurin fëmijëve që në moshë të re për të braktisur trashëgiminë e tyre malazeze dhe për t’u identifikuar si serbë. Historia shtrembërohet sistematikisht nga institucionet shtetërore për të errësuar faktin se Mali i Zi ka një histori më të gjatë dhe shtetësi më të vazhdueshme se Serbia”.
“Klerikalizimi rrëshqitës jo vetëm që i kthen reformat e princit malazez Danilo të viteve 1850 që ndanë kishën nga shteti, por gjithashtu vepron kundër vlerave thelbësore evropiane të liberalizmit dhe sekularizmit. Serbia tani po e shtyn Malin e Zi prapa drejt obskurantizmit, mesjetës dhe stagnimit intelektual. Sulmet ndaj gjuhës, manipulimi i regjistrimit të ardhshëm për të fryrë numrin e serbëve, mohimi i malazezit si gjuhë më vete, rishkrimi i librave të historisë dhe kontrolli i mediave janë të gjitha pjesë e fushatës së serbizimit”, thotë Bugajski, sipas të cilit subversioni i Malit të Zi po ndodh nën sytë e diplomatëve evropianë dhe amerikanë, të cilët besojnë me naivitet se qeveria e re e koalicionit do të jetë demokratike, liberale dhe moderne. Ashtu si gjatë luftërave jugosllave në vitet 1990, ata do të tronditen kur patriotëve malazezë i mbaron durimi, konfliktet intensifikohen dhe mundësia e dhunës rritet.
|Koha e rezistencës më efektive dhe e pohimit të identitetit kombëtar nga një prej kombeve më të vjetra në Ballkan po afron me shpejtësi. Udhëheqësit, veprimtarët dhe intelektualët malazezë duhet të mobilizojnë kombin në mbrojtje të identitetit, gjuhës, kulturës, vlerave dhe shtetësisë së vendit. Edhe ata qytetarë që votuan për qeverinë aktuale sepse besonin se kjo do të përmirësonte ekonominë dhe do të përshpejtonte anëtarësimin në BE, duhet të jenë të vetëdijshëm për rreziqet që kanë përpara. Nënshtrimi ndaj Serbisë jo vetëm që do të eliminonte lirinë dhe pavarësinë, por gjithashtu do të krijonte një bazë politike ruse brenda NATO-s që minon Perëndimin”
